Μάρτιος - Απρίλιος 2019
Τι είναι και τι δεν είναι σταυρός στην οικογένεια
Απάντηση από τον π. Βασίλειο Θερμό σε ερώτηση ακροατή της εισήγησής του με τίτλο “Εφηβεία, μια παρεξηγημένη ηλικία” στο Νεανικό Επιμορφωτικό Όμιλο Σύρου.
Ερώτηση: Πιστεύετε ότι χρειάζεται κάποιος να σταυρωθεί, να σταυρώνεται καθημερινά μέσα στο γάμο, μέσα στην κοινωνία, μέσα στην ιστορία περιμένοντας την ανάστασή του ή προς το τέλος της ζωής, στη μετά θάνατον ζωή;
Απάντηση: Εγώ θα ήθελα να μεταθέσω λίγο το κέντρο βάρους της ενδιαφέρουσας ερωτήσεώς σας, από το πότε έρχεται η ανάσταση στο πώς νοούμε τη σταύρωση. Θα πάω πιο πριν, διότι η εμπειρία μου είναι ότι γίνεται πολύ κακή χρήση της έννοιας και του όρου της σταυρώσεως και του σταυρού μέσα στις οικογένειες. Ας μη ξεχνάμε από πού δανειστήκαμε αυτή τη λέξη, τη δανειστήκαμε από το σταυρό του Χριστού, ο οποίος αποτελεί το πρότυπο του πάθους και του πόνου ενός απολύτως αναμάρτητου, δηλαδή απολύτως αναίτιου γι’ αυτό που Του συνέβαινε. Θεωρώ λοιπόν ότι μπορεί κάποιος να χρησιμοποιεί τον όρο «σταυρός» για μια κατάσταση και να πει «είναι ο σταυρός μου», όταν ο ίδιος είναι απολύτως αμέτοχος και αναίτιος σ’ αυτό που του συμβαίνει. Το να πεθάνει ξαφνικά ο σύντροφος είναι σταυρός, ή όταν αρρωστήσει βαριά, πράγμα που θα επιβαρύνει και τον άλλο επίσης, είναι σταυρός για τον άλλον ή αντίστοιχες καταστάσεις με τα παιδιά κτλ. ή με την προσωπική μας υγεία ή ένα άλλο θέμα σοβαρό της ζωής μας. Το να ονομάζουμε όμως σταυρό, όπως συμβαίνει συνήθως, μια κατάσταση κακής συμπεριφοράς του συζύγου ή της συζύγου που οφείλεται σε μένα κατά το 50 ή 60 ή 70%, όταν μάλιστα συμμετέχω και υποδαυλίζω αυτή την κατάσταση, αυτό όχι απλώς είναι λάθος, αλλά είναι και βεβήλωση της έννοιας του σταυρού.
Η πείρα στις σχέσεις των ζευγαριών δείχνει ότι είμαστε σε πολύ μεγάλο βαθμό υπαίτιοι για την κακή συμπεριφορά του άλλου, χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Είναι αυτό που είπα πριν για την κρίση στο γάμο, όπου ο άλλος γίνεται ο εχθρός μας και του τα φορτώνουμε όλα. Μπορεί η δική μου τάση να είναι τέτοια που να εξοργίζει τον άλλο, να τον πνίγει, να τον φέρνει σε αδιέξοδα και αντιδρά με τον τρόπο που έμαθε να αντιδρά, με φωνές, με θυμό, με βρισιές κτλ. Λοιπόν, είναι μεγάλο το θέμα για να το αναλύσουμε τώρα με παραδείγματα, πώς μπορεί εμείς να συντελούμε στην κατάσταση του άλλου, αλλά απλώς το λέω για να το κρατήσουμε. Μην είμαστε εύκολοι να ονομάζουμε κάτι σταυρό. Ο σταυρός μας είναι να μπορέσουμε να ανακαλύψουμε εμείς τι μας συμβαίνει, να διορθώσουμε το χαρακτήρα μας. Αυτό ταιριάζει περισσότερο με την έννοια του σταυρού, γιατί τον χαρακτήρα μας δεν τον δημιουργήσαμε εμείς. Τότε, λοιπόν, αλλάζει το κέντρο βάρους και δεν λέμε άλλο πια: «ο σταυρός μου είναι ο σύντροφός μου», αλλά λέμε «ο σταυρός μου είμαι εγώ ο ίδιος, με τα κουσούρια που έχω».
Οι Άγιοι αυτό το φρόνημα είχαν. Είχαν τη νοοτροπία ότι ζουν μέσα στον παράδεισο και ότι μόνον αυτοί είναι το πρόβλημα, μόνον αυτοί έχουν αμαρτίες και πάθη. Απέχουμε εμείς απ’ αυτό, αλλά τουλάχιστον ας μην χρησιμοποιούμε τη λέξη «σταυρός» σ’ αυτές τις περιπτώσεις.
Εάν δούμε σαν σταυρό αυτά τα ζητήματα, τότε οπωσδήποτε θα ακολουθήσει ανάσταση και η ανάσταση μπορεί να μην έχει τη μορφή μιας θεαματικής αλλαγής στο χαρακτήρα ή στις σχέσεις του ζευγαριού, αλλά μπορεί να είναι αυτή η ήρεμη και διαρκής γλυκιά παρηγοριά και βοήθεια και στήριξη που η χάρη του Θεού στέλνει.
Πηγή: «Για τη ζωή και την οικογένεια», Νεανικός Επιμορφωτικός Όμιλος Σύρου,
Σύρος, άνοιξη 2000, σελ. 135-136
Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2019
Η Γυναίκα και τα Παιδιά που δεν Είχαν Εκκλησιαστεί
Ένας αδελφός γύρισε από την Εκκλησία στο σπίτι του και αφού μπήκε μέσα, είπε με το μυαλό του, όταν είδε ότι η γυναίκα του και τα παιδιά του δεν είχαν εκκλησιαστεί: «Κοίτα να δεις, Κυριακή σήμερα και δεν πήγαν στην Εκκλησία να ευλογηθούν. Τι να τους πω!» Και στεναχωρήθηκε πολύ γι’ αυτή τους την παράλειψη.
Όταν μετά από μερικές μέρες συνάντησε τον Άγιο Πορφύριο, χωρίς να του πει γι’ αυτό τίποτα, αλλά για κάτι άλλα αμαρτήματά του, του λέει ο Γέροντας.
- Καλά γι’ αυτά που μου είπες, αλλά άκου να σου πω. Αυτό που έκανες την Κυριακή να μην το ξανακάνεις.
- Ποιο, παππούλη; Τον ρώτησε ο αδελφός.
- Να, όταν μπαίνεις μέσα στο σπίτι σου και επειδή δεν πήγαν οι δικοί σου στην Εκκλησία, να αγανακτείς, να νευριάζεις και να στεναχωριέσαι. Ναι! Όπως θα έρχεσαι από την Εκκλησία με την ευλογία που έχεις πάρει απ’ εκεί και θα βλέπεις αυτά τα πράγματα, να λες μέσα σου:
- Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με, και να ειρηνεύεις συνέχεια. Γιατί αλλιώς με τη στεναχώρια που έχεις σού στρίβεται το έντερο και σού πονάει η κοιλιά σου χαμηλά. Δεν σού πονάει εκεί χαμηλά;
- Ναι μού πονάει, απάντησε ο αδελφός. Και του ζήτησε στη συνέχεια να τον συγχωρέσει.
Ο παππούλης έλεγε συνέχεια ότι «τα παιδιά έχουν προβλήματα όταν οι γονείς δεν είναι εντάξει». Ακόμα έλεγε ότι «δεν πρέπει να τα μαλώνουμε, αλλά να τα συμβουλεύουμε. Αν θέλουμε να κάνουν κάτι, πρέπει πρώτα να δίνουμε εμείς το καλό παράδειγμα και έπειτα να σηκώνουμε χέρια στον Θεό να προσευχόμαστε. Πρέπει να προλάβουμε να δώσουμε στα παιδιά μας το καλό παράδειγμα μέχρι τα έντεκα χρόνια».
Δεν πρέπει να πιέζουμε κάποιον να πάει στην Εκκλησία. Ο Χριστός είπε: «όστις θέλει οπίσω μου ελθείν».
(Γέρων Πορφύριος,
Η ευθύνη των γονέων για την ανατροφή των παιδιών, σελ.82)
Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2018
Πως Έρχεται Η Ειρήνη Στην Οικογένεια
– Βλέπετε πως η οικογένεια μοιάζει πάρα πολύ με ένα μικρό μοναστηράκι;
Όπως στο μοναστήρι το πρώτο που ζητιέται είναι η υπακοή –δηλαδή το να μην έχει κανείς δικό του θέλημα– το ίδιο είναι απαραίτητο και μες την οικογένεια: Να μάθει και ο άντρας να μην έχει δικό του θέλημα και η γυναίκα επίσης, να μην έχει δικό της θέλημα. Θα πρέπει και οι δυό να κάνουν το θέλημα του Θεού.
Όταν λοιπόν και ο άντρας και η γυναίκα προσπαθούν να κόβουν το δικό τους θέλημα και να κάνουν το θέλημα του Θεού, τότε τι γίνεται; Έχουν και οι δυό το ίδιο θέλημα, οπότε δεν υπάρχει «τσακωμός».
Αντίθετα, όταν ο καθένας κρατάει το δικό του θέλημα, πάντα υπάρχει μια αιτία και μια συνεχής κατάσταση έντασης και εκνευρισμού. Σε μία τέτοια οικογένεια, ο καθένας προσπαθεί να επιβάλει το θέλημά του στον άλλον, να έχει «το πάνω χέρι» όπως λέμε, να κάνει το «κουμάντο». Και είναι εγωισμός βέβαια αυτό, αλλά είναι και μια μόνιμη αιτία ταραχής και τσακωμού.
Η αγάπη και η συμφωνία των συζύγων, αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ευημερία όλης της οικογένειας. Αν οι γονείς δεν είναι αγαπημένοι, τότε όλη η οικογένεια δεν πάει μπροστά. Τότε και τα παιδιά δεν αισθάνονται καλά, αλλά και οι σύζυγοι δεν χαίρονται την ζωή τους.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, προβάλει την ενότητα της ψυχής με το σώμα, σαν πρότυπο ενότητας του άνδρα με την γυναίκα. Όπως είναι ενωμένη η ψυχή με το σώμα, έτσι πρέπει να είναι ενωμένος ο άνδρας με τη γυναίκα.
Οι Άγιοι Πατέρες μας διδάσκουν ότι η ψυχή δεν είναι μέσα στο σώμα, αλλά το σώμα είναι μέσα στην ψυχή. Δηλαδή η ψυχή αγκαλιάζει το σώμα. Έτσι πρέπει να είναι και η σχέση του άνδρα με την γυναίκα.
(Ιερομονάχου Σάββα Αγιορείτη)
Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2018
Τα Παντρεμένα Παιδιά και οι Γονείς τους
Από την αρχή της δημιουργίας, η Αγία Γραφή ορίζει τη σχέση των γονιών με τα παντρεμένα παιδιά με τα παρακάτω λόγια: «Γι’ αυτό το λόγο θα εγκαταλείπει ο άντρας τον πατέρα του και τη μητέρα του και θα ενώνεται με τη γυναίκα του, θα γίνονται ένα σώμα» (Γέν. 2:24). Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι τα παιδιά εγκαταλείπουν μια για πάντα τους γονείς ή αδιαφορούν γι’ αυτούς και τους παραμελούν. Σημαίνει ότι το καινούργιο αντρόγυνο έχει κάνει δική του οικογένεια και από δω και μπρος θα ζουν μαζί και όχι κάτω από την προστασία και την καθοδήγηση των γονιών, ιδιαίτερα όταν αυτή δεν είναι ούτε επιθυμητή ούτε και αναγκαία.
Από την άλλη πλευρά, οι γονείς θα πρέπει να καταλάβουν ότι τα παιδιά τους δεν είναι πια μικρά για να χρειάζονται τη συνεχή φροντίδα τους, όπως στα παιδικά και εφηβικά τους χρόνια. Η δυσκολία των γονιών να αποτραβηχτούν από τα παιδιά τους βρίσκεται στις φιλοδοξίες τους. Οι γονείς έκαναν όνειρα να δούνε τα παιδιά τους όπως αυτοί ήθελαν και όχι όπως τα παιδιά τους τώρα θέλουν. Δεν μπορούν να συλλάβουν πως η χαϊδεμένη κόρη τους ή ο κανακάρης γιος τους θα ζουν μακριά από αυτούς. Πίστευαν και συνεχίζουν να πιστεύουν ότι το παιδί τους είναι αδύνατο να τα καταφέρει μόνο Του και χωρίς τη δική τους βοήθεια, για να κάνει αυτό που οι ίδιοι οι γονείς έχουν ονειρευτεί. Έτσι, είναι αδύνατον να συλλάβουν ότι το παιδί τους, μακριά απ’ αυτούς, θα μπορεί να ζήσει ευτυχισμένο, με έναν καινούργιο τρόπο ζωής, που αν και δεν θα έχει όλα τα «χαϊδέματα» των γονιών του, είναι όμως αυτό που θα το γεμίζει και θα το ευχαριστεί.
Στην Αγία Γραφή, που βρίσκεται η αλήθεια για κάθε θέμα της ζωής, βλέπουμε τους γονείς να παίζουν ρόλο συμβουλευτικό στα παιδιά τους και όχι να προσπαθούν να κατευθύνουν αυτοί τη ζωή τους. Πρώτα - πρώτα λέει στους γονείς ο Κύριος, να διδάσκουν τα παιδιά τους από τη μικρή τους ηλικία το δρόμο του Θεού και αυτά δεν θα απομακρυνθούν, ούτε όταν γεράσουν (Παροιμίες 22:6).
Η σωστή ζωή, η ζωή που έχει το φόβο του Κυρίου, είναι η μεγαλύτερη σοφία που μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά μας, ώστε να ζήσουν όπως πρέπει. Όταν τα παιδιά παντρευτούν, η θέση μας στην οικογένειά τους είναι θέση σοφού συμβούλου, χωρίς την απαίτηση η συμβουλή μας να γίνεται αποδεκτή από αυτά. Ο σοφός Χριστιανός γονιός δεν ανακατεύεται στη ζωή των παντρεμένων παιδιών του. Αυτό που νομίζει ότι είναι σωστό, το λέει στα παιδιά του σε μορφή συμβουλής. Όταν δεν δέχονται τη συμβουλή του, τότε το λέει στον Θεό. Στο Θεό προσεύχεται νύχτα μέρα και ο Θεός ξέρει πώς να μιλήσει σ’ αυτά.
Μιχάλης Κανταρτζής
Ιούλιος - Αύγουστος 2018
Χριστιανική Οικογένεια
Βασική αιτία της ακαταστασίας στην οικογένεια, λέει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος είναι η υπερβολική και αγωνιώδης μέριμνα για τις βιοτικές ανάγκες.
Προσέξτε τις λέξεις: υπερβολική μέριμνα και αγωνιώδης. Μέριμνα θα πεί φροντίδα, υπερβολική αγωνιώδης φροντίδα. Η φροντίδα, η οποία έχει μέσα της αγωνία, είναι αιτία ταραχής. Η μέριμνα είναι ένα μεγάλο λάθος. Ο Κύριός μας είπε:«Μην μεριμνάτε, μην έχετε φροντίδα για τίποτα εκτός από την Βασιλεία Μου». Μάλιστα μας τόνισε να μην έχουμε ποτέ αγωνία.
Αυτό δεν σημαίνει ότι θα γίνουμε οκνηροί, ότι θα γίνουμε αδιάφοροι και δεν θα κάνουμε αυτά που πρέπει, αυτά που μας πληροφορεί η λογική. Αντίθετα θα κάνουμε ό,τι πρέπει αλλά χωρίς άγχος, χωρίς αγωνία. Ο Κύριος μας είπε ότι πρέπει να ζητάμε συνεχώς την Βασιλεία Του και την δικαιοσύνη Του (δηλ. την σύνολη αρετή). Για όλα τα υπόλοιπα, τα βιοτικά, θα φροντίσει Εκείνος.
Εμείς θα προσπαθήσουμε να Τον έχουμε Βασιλιά μέσα μας και Εκείνος θα μας προσθέσει όλα αυτά τα γήινα, που σαν άνθρωποι γνωρίζει ότι χρειαζόμαστε: Τι θα φάμε δηλαδή, τι θα πιούμε, πώς θα έχουμε χρήματα, αν θα έχουμε χρήματα κ.λπ.
Εμείς ας ζητάμε πάντοτε να γίνεται το θέλημά Του και να επικρατεί η αρετή στη ζωή μας, και Εκείνος θα μας δώσει έτοιμα όλα όσα χρειαζόμαστε για την βιολογική μας συντήρηση.
«Ο συνήθης λόγος διαπληκτισμού και φιλονικίας είναι ο εγωισμός και το ίδιον θέλημα».
Πόσο σοφά είναι αυτά που λέει ο Άγιος! …
Ο εγωισμός και το ίδιον θέλημα. Όταν ο καθένας κρατάει το θέλημά του πεισματικά και εμμένει στο θέλημά του, τότε το γεγονός αυτό είναι αιτία διαπληκτισμού και ταραχής.
Όλοι ξέρουμε πόσο εύκολο είναι να συμβεί αυτό μέσα στην οικογένεια. Όταν ο καθένας εμμένει στο θέλημά του, τότε συμβαίνει αυτός ο διαπληκτισμός, αυτός ο «τσακωμός», όπως τον λέμε.
Γι’ αυτό, εκεί όπου δεν υπάρχει το «ίδιον θέλημα», επικρατεί ομόνοια και ειρήνη.