Μάρτιος - Απρίλιος 2012
Να βλέπουμε τον Θεό στο πρόσωπο των παιδιών και να δώσουμε την αγάπη του Θεού στα παιδιά. Να μάθουν και τα παιδιά να προσεύχονται. Για να προσεύχονται τα παιδιά, πρέπει να έχουν το αίμα προσευχομένων γονέων. Εδώ πέφτουν έξω μερικοί και λένε: «Εφόσον οι γονείς προσεύχονται, είναι ευσεβείς, μελετούν την Αγία Γραφή και τα παιδιά τα αναθρέφουν «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου», επόμενο είναι να γίνουν καλά παιδιά». Ορίστε, όμως που βλέπουμε αντίθετα αποτελέσματα, λόγω της καταπίεσης.
Μάρτιος - Απρίλιος 2018
Το Πρόβλημα της Γλώσσας
Επειδή το πώς μιλάμε στους άλλους, καμιά φορά μπορεί να δημιουργήσει τεράστια προβλήματα και να οδηγήσει και σε διακοπή σχέσεων και δεσμών ακόμη και με πολύ κοντινούς μας ανθρώπους, ας διαβάσουμε το παρακάτω απόσπασμα από το βιβλίο Πορεία προς τον Ουρανό.
«Μην κολακεύης τους άλλους, αλλά να τους φέρεσαι με απλότητα, όπως στον εαυτό σου. Όπως τους φέρεσαι εξωτερικά, το ίδιο να αισθάνεσαι και εσωτερικά. Ό,τι τους λένε τα χείλη σου, αυτό να πιστεύη και η καρδιά σου.
Η κολακεία και η υποκρισία είναι γνωρίσματα μικρών ανθρώπων, που στις καρδιές τους ζει ο διάβολος και τους διδάσκει το ψέμα και την υποκρισία για την αποπλάνησή τους.
Μη συμπεριφέρεσαι, λοιπόν, στον πλησίον σου πονηρά και ύπουλα, για να μην παραχωρήσης τόπο της καρδιάς σου στον διάβολο και σε κατακτήση και σε κάνη δούλο του.
Να είσαι ιδιαίτερα προσεκτικός, ώστε να μη προσβάλλης κανέναν άνθρωπο, είτε με τα λόγια είτε με τα έργα σου, γιατί αυτό είναι πολύ βαρύ αμάρτημα. Όταν προσβάλλης τον άνθρωπο, είναι σαν να προσβάλλης τον Θεό, ο οποίος αγαπά τον άνθρωπο. Είναι αδύνατον η προσβολή προς τον συνάνθρωπό σου, να μην έχη σαν συνέπεια την προσβολή προς τον Θεόν. Όποιος αμαρτάνει κατά του πλάσματος, αμαρτάνει και κατά του Πλάστου.
Όπως καταλαβαίνεις, αυτό είναι φοβερό. Γι’ αυτό, αν τύχη να προσβάλης τον πλησίον σου, τρέξε αμέσως να του ζητήσεις με ταπείνωσι συγγνώμη, για να μην πέσης στην δικαία κρίσι του Θεού.
Δεν ωφελεί να περιεργάζεσαι τις πράξεις των άλλων. Η περιέργεια αυτή δίνει αφορμή για συκοφαντία, κατάκρισι και άλλα βαριά αμαρτήματα. Ποια ανάγκη υπάρχει να ασχολήσαι με τους άλλους; Εξέτασε και γνώρισε τον εαυτό σου.
Να ενθυμήσαι τις παλαιές σου αμαρτίες και να τις εξαλείφης με την μετάνοια και την συντριβή της καρδιάς, και έτσι δεν θα κοιτάς τι κάνουν οι άλλοι. Να παρατηρείς συχνά μέσα σου εξετάζοντας μήπως φωλιάζει εκεί κανένα ολέθριο κακό και θα βρης έτσι ικανοποίησι. Βέβαια δεν είναι δυνατή η ακριβής εξέτασις της καρδιάς μας, αλλά πάντως μπορούμε να ξέρουμε ότι μέσα της φωλιάζει κάθε κακία».
(«Πορεία προς τον Ουρανό», Τύχωνος του Ζαντόνσκ, σελ. 95,96)
Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2018
Οι Πειρασμοί
Οι πειρασμοί παραχωρούνται για να φανερωθούν τα κρυμμένα πάθη, να καταπολεμηθούν κι έτσι να θεραπευτεί η ψυχή. Είναι και αυτοί δείγμα του θείου ελέους. Γι’ αυτό άφησε με εμπιστοσύνη τον εαυτό σου στα χέρια του Θεού και ζήτησε τη βοήθειά Του, ώστε να σε δυναμώσει στον αγώνα σου. Η ελπίδα στον Θεό δεν οδηγεί ποτέ στην απελπισία. Οι πειρασμοί φέρνουν ταπεινοφροσύνη. Ο Θεός ξέρει την αντοχή του καθενός μας και παραχωρεί τους πειρασμούς κατά το μέτρο των δυνάμεών μας. Να φροντίζουμε όμως κι εμείς να είμαστε άγρυπνοι και προσεκτικοί, για να μη βάλουμε μόνοι μας τον εαυτό μας σε πειρασμό.
Εμπιστευθείτε στον Θεό –τον Αγαθό, τον Ισχυρό, τον Ζώντα– και Αυτός θα σας οδηγήσει στην ανάπαυση. Μετά τις δοκιμασίες ακολουθεί η πνευματική χαρά. Ο Κύριος παρακολουθεί όσους υπομένουν τις δοκιμασίες και τις θλίψεις για τη δική Του αγάπη. Μη λιποψυχείτε λοιπόν και μη δειλιάζετε.
Δεν θέλω να θλίβεσθε και να συγχύζεστε για όσα συμβαίνουν αντίθετα στη θέλησή σας, όσο δίκαιη κι αν είναι αυτή. Μια τέτοια θλίψη μαρτυρεί την ύπαρξη εγωισμού. Προσέχετε τον εγωισμό που κρύβεται κάτω από τη μορφή του δικαιώματος. Προσέχετε και την άκαιρη λύπη, που δημιουργείται ύστερα από έναν δίκαιο έλεγχο. Η υπερβολική θλίψη για όλα αυτά είναι του πειρασμού. Μια είναι η αληθινή θλίψη. Αυτή που δημιουργείται, όταν γνωρίσουμε καλά την άθλια κατάσταση της ψυχής μας. Όλες οι άλλες θλίψεις δεν έχουν καμιά σχέση με τη χάρη του Θεού.
Φροντίζετε να μην περιφρονείτε στην καρδιά σας τη χαρά του Αγίου Πνεύματος και να μην επιτρέπετε στον πονηρό να χύνει το φαρμάκι του. Προσέχετε! Προσέχετε, μήπως ο παράδεισος που υπάρχει μέσα σας μετατραπεί σε κόλαση.
Αγ. Νεκταρίου Πενταπόλεως, «ΔΙΔΑΧΕΣ»
Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2017
Μην απελπίζεσαι, ο Θεός ποτέ δεν θα σε αφήσει και δεν θα παύσει για την πίστη και το ζήλο σου να σε παρηγορεί στην προσευχή και να σε δυναμώνει.
Ο αόρατος και άυλος εχθρός μας, όταν κατορθώνει να παρασύρει τον άνθρωπο στην αμαρτία, κατά παραχώρηση του Θεού, αποκτά πρόσβαση στην καρδιά του. Εισέρχεται στην καρδιά σαν νικητής και κατοικεί εκεί μέχρι να τον διώξει ο άνθρωπος με δάκρυα και βαθιά μετάνοια. Και αφού κατοικήσει ο διάβολος στην καρδιά του ανθρώπου, του προκαλεί πολλή θλίψη, δεν τον αφήνει να υψωθεί στον Θεό, δεν αφήνει να ζεσταθεί η καρδιά του με πίστη, ελπίδα και αγάπη, αλλά τον ρίχνει στην απελπισία και τον κάνει να μισεί όλο τον κόσμο.
Μην απελπίζεσαι όταν σε μισούν, σε κακολογούν και σε βρίζουν. Σκέψου πόσο μισούσαν και κακολογούσαν τον Κύριο. Δείξε υπομονή και να μη χάνεις την ηρεμία σου.
Με ποιον τρόπο ο Κύριος θεραπεύει την ολιγοπιστία και την απελπισία; Αφήνει την καρδιά να δοκιμάσει τον πνευματικό θάνατο, που επέρχεται όταν δεν υπάρχει ελπίδα και πίστη. Με άλλα λόγια: επιτρέπει στο διάβολο να πληγώσει την καρδιά μας με ανυπόφορη θλίψη και στεναχώρια, τα οποία παραλύουν όλο τον άνθρωπο – και την ψυχή και το σώμα του. Και ξαφνικά, μετά την κοινωνία των Αχράντων Μυστηρίων ή μετά από θερμή προσευχή με δάκρυα, γεμίζει την καρδιά του ανθρώπου και του δίνει τη δική Του ζωή, το φως της πίστης και της ελπίδας, ειρήνη, ανακούφιση και ελευθερία.
Είναι πολύ καλό να μην πέφτουμε σε απόγνωση και να μην παύουμε να πιστεύουμε στο έλεος του Θεού μετά από την αμαρτία. Ο Θεός ελεεί τον αμαρτωλό που προσπαθεί να αποφύγει την αμαρτία, αλλά παρά ταύτα πέφτει συχνά στα δίχτυα του διαβόλου, και όμως δεν απελπίζεται και πιστεύει στο έλεός Του. Ο διάβολος με οποιονδήποτε τρόπο προσπαθεί να ρίξει τον άνθρωπο στην απόγνωση.
Δόξα Σοι, Κύριε, που με ελεείς…
(Πνευματικές Εμπειρίες και Συμβουλές, Αγ. Ιωαν. της Κροστάνδης, σελ. 54,55)
Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2017
Η νοσταλγία του απωλεσθέντος παραδείσου δημιουργεί δάκρυα πικρά, πόνο δυνατό, πόνο που μπορεί όμως να θεραπεύσει τον αμαρτωλό. Και τότε έχουμε το παράδοξο, αντιφατικό και οξύμωρο: Υγεία στην ασθένεια! Με την κατάφαση του πόνου, όχι μαζοχιστικά, όχι παθητικά, όχι μοιρολατρικά, αλλά με βεβαία πίστη, μ’ επίγνωση, με υπομονή, ως θεϊκή δοκιμασία και παιδαγωγία και όχι ως τιμωρία, που επεξεργάζεται λύτρωση και σωτηρία. Γεννιέται έτσι ένας άλλος πόνος. Αγαπάς και πονάς, ταπεινώνεσαι και πονάς, υποχωρείς και πονάς. Πονάς όμως διαφορετικά, γλυκά, κερδοφόρα. Το ν’ αγαπάς αληθινά σημαίνει να θυσιάζεσαι. Αποτελεί μία ιδιαίτερα φιλόπονη εργασία, όπως και να ταπεινώνεσαι. Αγαπώντας, ενδυναμώνεσαι και χαίρεσαι. Έχεις μια βαθιά ικανοποίηση. Μιλώντας για «χαρμολύπη» και «χαροποιόνπένθος», κατά τις ωραίες εκφράσεις των νηπτικών κειμένων της Εκκλησίας μας, δεν παραδοξολογούμε. Ο πόνος και η συνειδητή κατάφαση σ’ αυτόν προσφέρει πολύτιμη γνώση, μεγάλη εμπειρία. Η εγνωσμένη παραδοχή της παθολογίας μας θα μας δώσει την υπέροχη και απαραίτητη για την πνευματική ανάβαση αυτογνωσία. Η γνήσια πνευματική ζωή είναι μία ηθελημένη απόσπαση από τον ψεύτικο εφησυχασμό της καλοπέρασης και η είσοδος σε μία καλή αγωνία και ήρεμη ανησυχία, όπως έλεγε ο μακαριστός Γέροντας Παΐσιος Αγιορείτης, από την επανάπαυση και τη νωχέλεια σε μία ζωή όλο ωραίες αλλαγές. Μία πορεία προς συνάντηση του πλησίον, που κι εκείνος αγωνιά, άγχεται, δυσκολεύεται, προβληματίζεται, βασανίζεται και πονά.
Ο πόνος λιχνίζει και τελειοποιεί τον άνθρωπο. Ο πόνος από τους άλλους δια πικρών λόγων και σκοτεινών έργων, συχνά είναι πιο σκληρός και από την ασθένεια και το πένθος. Πονά πολύ ο αταπείνωτος άνθρωπος όταν τον υποτιμούν, τον παρεξηγούν, τον μειώνουν, τον ειρωνεύονται, τον κουτσομπολεύουν, τον κατακρίνουν και τον συκοφαντούν. Οι συνεχώς κρίνοντες και κατακρίνοντες ασύστολα τους πάντες και τα πάντα δίχως καμιά περίσκεψη κι αιδώ, καταδικάζοντάς τους αναπολόγητα, αμαρτάνουν φοβερά και θέτουν μεγάλο βάρος πάνω τους. Πονούμε τους άλλους, αλλά πονάμε κι εμείς.
(Μον. Μωυσέως Αγιορ. «Το Αληθινό νόημα του πόνου στη ζωή μας» σελ. 15,16)
Ιούλιος - Αύγουστος 2017
Η υπομονή, λοιπόν, στον πόνο και η προσευχητική καρτερία φέρει την επίσκεψη της θείας χάριτος. Ο έτσι καλοδεχούμενος πόνος καθαρίζει την ψυχή. Αποδεικνύουμε την αγάπη μας στον Χριστό, με την αγόγγυστη υπομονή στον πόνο. Ο πόνος είναι ένας σταυρός, πάνω στον οποίο σταυρώνουμε τα πάθη μας. Μέσα από αυτή την εκούσια σταύρωση, θ’ αναστηθεί ο αναγεννημένος εαυτός μας.
Ο άγιος Μάρκος ο Ασκητής τονίζει πως η υπομονή στους πόνους των θλίψεων δίνει αληθινή γνώση και μεγάλη ωφέλεια. Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος συνεχίζοντας λέγει πως αυτή η υπομονή στους πειρασμούς θα στεφθεί από χαρά, στην οποία προκαταβολικά πρέπει να ελπίζουμε κατά την αδιάψευστη εντολή του Κυρίου.
Ο πόνος, αδελφοί μου, ταπεινώνει τον άνθρωπο. Μέσα από την αδυναμία του μπορεί ν’ αναζητήσει τη δύναμη στον Θεό και να την έχει. Αν θελήσει να τα βγάλει πέρα μόνος του θα ταλαιπωρηθεί αρκετά και θα πονέσει σίγουρα πιο πολύ. Είναι μια ευκαιρία, να υποχωρήσει ο ατομισμός, η αυταρέσκεια, η επικίνδυνη τάση για αυτοθέωση, που αποτελεί πονηρή ψευδαίσθηση αυτοδυναμίας και αυτοδικαιώσεως, κι έτσι να οδηγηθεί στη σωτήρια μετάνοια, αποφασιστικά και αμετάκλητα, γενναία και σταθερά, δίχως διλήμματα, οπισθοχωρήσεις και δαιμονοκίνητες αναβολές.
Ο πιστός παραδίδεται ολοκληρωτικά στο θέλημα του Θεού. Λέγει κι εννοεί το «γενηθήτω το θέλημά Σου», της Κυριακής προσευχής. Η πίστη στον Θεό αποτελεί ένα διάφορο πόνο. Καλείται ο πιστός ν’ απαγκιστρωθεί από το «ίδιον θέλημα», το κοσμικό περιβάλλον, πρόσωπα και πράγματα αντίθετα, ιδέες και μέριμνες παγιδευτικές. Ο πιστός προσκαλείται να μεταποιήσει τα πάθη σε αρετές και να μεταμορφώσει τη ζωή του.
Ένας ζωντανός και δυνατός οργανισμός, όταν νοσεί κάνει υψηλό πυρετό. Κάτι δηλώνει. Ας αναζητήσουμε ως καλοί ιατροί την αιτία, την αφορμή, την προέλευση του ενοχλητικού πυρετού. Η πλούσια παράδοσή μας μας διδάσκει πως η κρίση του πόνου μπορεί να φέρει στην επιφάνεια τα αντισώματα εκείνα που τελικά θα μας σώσουν. Η αντιμετώπιση του πόνου θέλει μεγάλη προσοχή και υπομονή.
«Το αληθινό νόημα του πόνου στη ζωή μας»
Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου, σελ. 20
Μάιος - Ιούνιος 2017
Ο Άγιος Μάρκος ο Ασκητής γράφει στο έργο του «Περί πνευματικού νόμου»: «Κάθε αθέλητη θλίψη να σου γίνεται αφορμή να θυμάσαι τον Θεό και ποτέ δεν θα σου λείψει αφορμή προς μετάνοια». Και ο δρόμος της μετάνοιας, της καθημερινής και αδιάκοπης μετάνοιας, είναι εκείνος που οδηγεί στη σωτηρία μας. Γιατί μέσα στη μετάνοια βρίσκουμε την Αγία Τριάδα των αρετών: Την ταπείνωση, την αγάπη και την υποταγή στο θέλημα του Θεού. Και λέει ακόμα ο Άγιος Μάρκος: «Τις θλίψεις του παρόντος να τις ανταλλάξεις προκαταβολικά με τα μελλοντικά αγαθά και ποτέ δεν θα ατονήσει ο αγώνας σου από αμέλεια».
Καθημερινές και διάφορες είναι οι θλίψεις όλων μας. Ας τις καταθέτουμε όλες με ταπείνωση στην Τράπεζα του Θεού, που τις δέχεται και τις μετατρέπει σε ουράνια δωρήματα και αγαθά. Γιατί η κατά Θεόν θλίψη καθαρίζει την καρδιά και το νου μας και προσελκύει το θείον έλεος. Ο ίδιος Άγιος εξηγεί: «Κάθε λυπηρό περιστατικό φέρνει στον φρόνιμο άνθρωπο τη μνήμη του Θεού και προκαλεί ανάλογη θλίψη σ’ εκείνον που λησμονεί τον Θεό».
Όλοι οι Άγιοι, και πρώτος ο Υπεράγιος Χριστός, μας δίδαξαν με τη ζωή τους ότι είναι σκληρός ο αγώνας, ο πνευματικός, και χρειάζεται να πιέζουμε συνεχώς τον εαυτόν μας και να τον οδηγούμε στη στενή πύλη της υπακοής. Ο Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος γράφει: «Πρέπει να γνωρίζεις ότι μέσα στις θλίψεις και στα παθήματα, στην υπομονή και στην πίστη είναι κρυμμένες οι υποσχέσεις του Θεού, όπως επίσης και η δόξα και η απόκτηση των ουρανίων αγαθών. Γιατί το σιτάρι που σπέρνεται στη γη ή και το δέντρο που μπολιάζεται, είναι ανάγκη να δοθεί πρώτα στη σήψη και στην ατιμία φαινομενικά, κι έτσι να απολαύσουμε ύστερα την ομορφιά και τον πολλαπλάσιο καρπό τους!» Το ίδιο νόημα εκφράζει και ο Απόστολος: «Πρέπει να περάσουμε πολλές θλίψεις για να μπούμε στη Βασιλεία του Θεού». Και ο Κύριος λέγει: «Με την υπομονή σας θα σώσετε τις ψυχές σας» και «στον κόσμο θα έχετε θλίψεις».
Μιχάλης Κανταρτζής
Μάρτιος - Απρίλιος 2017
Είναι ακόμη αλήθεια πως στα χείλη του κάθε πονεμένου συχνά ανεβαίνει εκείνο το γνωστό και βαθύ «γιατί σ’ εμένα Θεέ μου»; Στο ανθρώπινο αυτό «γιατί» δεν νομίζουμε ότι υπάρχει μια εύκολη και γρήγορη απάντηση. Η απάντηση θα ’ρθει πιο αργά, από τον ίδιο τον Εσταυρωμένο Θεάνθρωπο. Ο άνθρωπος αξιώνεται να συμμετέχει στον σταυρό του Κυρίου. Μη νομίζετε ότι είναι κάτι μικρό αυτό. Μέσα από τον πόνο, οι προσευχές είναι σίγουρα πιο κατανυκτικές, πιο θερμές, πιο ευπρόσδεκτες. Δίνουν κατ’ αρχάς τη γαλήνη της υπομονής στη δοκιμασία, λιγοστεύουν την απαιτητικότητα, ταπεινώνουν αληθινά, χαρίζουν τη χαρά της ελπίδος και την υγεία της ψυχής. Μέσα μας θα βρούμε τον Θεό. Όσο πιο γρήγορα Τον συναντήσουμε, τόσο πιο γρήγορα θ’ απελευθερωθούμε και θα χαρούμε αληθινά.
Είπαν ωραία πως πριν μας στείλει ο Θεός τον σταυρό που σηκώνουμε, τον ζύγισε, τον είδε καλά, τον εξέτασε προσεκτικά με την πανσοφία, την αγάπη και την δικαιοσύνη Του. Το αγαθό βλέμμα Του τον παρακολούθησε και η μεγάλη Του καρδιά τον θέρμανε, αφού τον ξαναζύγισε με την άπειρη στοργή Του. Νομίζεις πως είναι πιο βαρύς απ’ ό,τι μπορείς να σηκώσεις, ενώ έχεις άγνωστες δυνάμεις μέσα σου. Μη χάνεις το θάρρος σου, μη τα βάζεις με τον Θεό, γνωρίζει πολύ καλά τι κάνει. Τον ευλόγησε πριν τον θέσει τον σταυρό στους ώμους σου. Σίγουρα μπορείς να τον σηκώσεις. Μη λησμονάς πως πάντα πριν το Κενό Μνημείο είναι ο Γολγοθάς. Η Ανάσταση έπεται της Σταύρωσης.
(Το αληθινό νόημα του πόνου στη ζωή μας, μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου, σελ. 7,8)