Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2015

Ο ασθενής, λοιπόν, που υπομένει τον πόνο και ευχαριστιακά και δοξολογικά προσεύχεται, ενισχύεται, παραμυθείται, απαλλάσσεται από την εμπάθεια και την ηδυπάθεια κι αισθάνεται το μέγα έλεος του Πανάγαθου Θεού. Στην κατάσταση της απαθείας, η επιθυμία του ανθρώπου δεν νεκρώνεται, αλλά, κατά την πατερική διδασκαλία, μεταμορφώνεται. Αυτά όμως, μόνον όταν τα ζει καλά κανείς, τότε μπορεί άνετα να τα εκφράσει και να τα περιγράψει. Είναι πολύ διαφορετικό να ξέρω ότι υπάρχει κάπου πολύτιμος θησαυρός, από το να τον έχω δικό μου, να γνωρίζω δηλαδή τι σημαίνει να είσαι αληθινός Ορθόδοξος Χριστιανός.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέγει πως ύλη της θεώσεως είναι η καθαρότητα. Η ασθένεια καθαρίζει τον άνθρωπο, όπως και η ταπεινή άσκηση – το μόνο που έχει να δώσει ο άνθρωπος στον Θεό.

Με όλα τα παραπάνω πού καταλήγουμε αδελφοί μου; Ότι είναι καλύτερα να είμαστε άρρωστοι; Να μη προσευχόμεθα υπέρ της υγείας μας; Ν’ αγαπούμε τον πόνο; Όχι. Δεν επιζητούμε νοσηρά τον πόνο στη ζωή μας. Όταν όμως έλθει, μην πανικοβληθούμε, μην τρομάξουμε, μη φύγουν όλα κάτω από τα πόδια μας, μην απογοητευθούμε, μη μελαγχολήσουμε, μη τα βάλουμε με τον Θεό, μη Τον θεωρήσουμε τιμωρό κι εκδικητή, μη Τον αγνοήσουμε, μη Τον λησμονήσουμε, μη δεν προσευχηθούμε. Αν φαίνεται να καθυστερεί να μας απαντήσει, δεν σημαίνει διόλου ότι δεν μας παρακολουθεί, προσέχει και ακούει. Το σχέδιο της σωτηρίας μας μπορεί να φαίνεται ότι καθυστερεί, υφαίνεται όμως προσεκτικά και μυστικά. Δεν επιζητούμε αστόχαστα τον πόνο στη ζωή μας, αλλά αν και όποτε μας επισκεφθεί, ας αναζητήσουμε καρτερικά το κρυμμένο και βαθύ νόημα της επισκέψεώς Του. Μπορεί ν’ αποτελέσει σταθμό στη ζωή μας και να νοηματισθεί όλος ο βίος μας και να λάβει άλλη διάσταση και νέα προοπτική. Σας μιλά αδελφικά ένας πονεμένος.

(Μοναχού Μωυσέως «Το αληθινό νόημα του πόνου στη ζωή μας, σελ.22,23).

Ιούλιος - Αύγουστος 2015

Δόλιος είναι ο λόγος που έχει σκοπό να προκαλέσει κάποιο κακό, κάποια συγκεκριμένη βλάβη και ζημιά στον άλλο. Δόλιος λόγος είναι η συκοφαντία, η ψεύτικη κατηγορία, η διαβολή, η δυσφήμιση. Η συκοφαντία είναι μια σκοτεινή πράξη, που σκοπό έχει να κλονίσει την υπόληψη του άλλου, να καταρρακώσει την τιμή του, να εξευτελίσει τον ίδιο, την οικογενειά του, τα παιδιά του ακόμη και τα άψυχα πράγματα, όπως τα υπάρχοντα και την περιουσία του.

Οι ευσεβείς άνθρωποι όλων των εποχών μαζί με τους δίκαιους της Παλαιάς Διαθήκης παρακαλούν τον Θεό: «Κύριε, την ψυχή μου λύτρωσε από τα χείλη που λένε ψέματα, από τη γλώσσα της απάτης» (Ψαλμ. 119:2), «Απάλλαξέ με απ’ των ανθρώπων την καταπίεση» (Ψαλμ. 118:134) και εύχονται «Να είναι προφυλαγμένοι από της γλώσσας το μαστίγιο» (Ιώβ 5:21), δηλαδή ο Θεός να σε σκεπάζει και να σε φυλάττει από την μάστιγα της συκοφαντικής και δόλιας γλώσσας, γιατί όλοι γνωρίζουν πόσο δύσκολο είναι να αποκατασταθεί η υπόληψη εκείνου που συκοφαντήθηκε. Είναι πολλά τα δάκρυα των συκοφαντημένων, γράφει ο σοφός Εκκλησιαστής (Εκκλ. 4:1), ώστε δεν μπορεί να βρεθεί κάποιος να τους παρηγορήσει. Η πικρία είναι βαθιά, ο ψυχικός πόνος μεγάλος, γι’ αυτό ο ίδιος ο Θεός αναλαμβάνει την προστασία του αδικούμενου από τον συκοφάντη. Ο Θεός θα ταπεινώσει τον συκοφάντη (Ψαλμ. 81:4) θα σε φυλάει «από διαβολής γλώσσης αλλοτρίας» (Παρ. 6:24).

Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης σημειώνει κάτι πολύ σημαντικό για την αξία της ανθρώπινης τιμής που προσβάλλει ο συκοφάντης. Η τιμή είναι ανώτερη και από τη ζωή και επειδή με την συκοφαντία θανατώνεται η τιμή του ανθρώπου, ενώ με τον φόνο θανατώνεται η ζωή του ανθρώπου, άρα η συκοφαντία είναι ανώτερη και από το φόνο. Πιο μεγάλο κακό είναι να σκοτώνει κανείς με την γλώσσα και το λόγο, παρά με όπλα και μαχαίρια, και τούτο γιατί, αυτός που σκοτώνει με όπλα σκοτώνει μόνον ζωντανούς και μάλιστα με κίνδυνο της δικής του ζωής. Ο συκοφάντης όμως σκοτώνει εκ του ασφαλούς, χωρίς ο ίδιος να κινδυνεύει με τα λόγια που εκστομίζει και μάλιστα μπορεί να προσβάλλει και να εκθέσει, όχι μόνο ζωντανούς, αλλά και νεκρούς, οι οποίοι είναι αδύνατον να υπερασπιστούν εαυτούς.

«Ολισθός γλώσσα ανθρώποις, μη λόγω κυβερνωμένη», γράφει ο Θεολόγος Γρηγόριος. Δηλαδή όταν η γλώσσα του ανθρώπου δεν κυβερνάται από τον νου και δεν κατευθύνεται από τον ορθό λόγο, τότε ολισθαίνει, ξεφεύγει και εκτρέπεται σε λόγια απαράδεκτα και επιβλαβή.

(ΛΟΓΟΣ Γεωργ. Σπ. Κωτσάκη, σελ 61, 62, 63)

Μάιος - Ιούνιος 2015

Μιλάει ο Γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος (Διαχρονικές Λυτρωτικές αλήθειας σελ.24,25)

Ήμουν μικρό παιδάκι στο χωριό μου, που τότε είχε πολλούς κατοίκους, 3000 ανθρώπους, τώρα πια δεν έχει ούτε 400. Οι γονείς μας κι όλοι οι μεγαλύτεροι είχαν πάει στον πόλεμο της Μικράς Ασίας. Πολέμησαν με ανδρεία, έφτασαν μέχρι την Άγκυρα. Αλλά μετά, καταστροφή! Απ’ τους 200 που είχαν φύγει από το χωριό μας, μόνο 30 επέστρεψαν. Δυστυχία… Κλαίγαμε. Όλο το χωριό θρηνούσε για τους σκοτωμένους και τους αιχμαλώτους. Μια βδομάδα δεν φάγαμε, ψωμί δεν βάλαμε στο στόμα. Κάθισαν έξω από την εκκλησία οι στρατιώτες με τα κουρελιασμένα ρούχα τους, ξυπόλητοι, με τα πόδια τους πρησμένα, τα μάτια κόκκινα, κλαμένοι. Και ρωτούσαν οι γέροι:

– Ρε παιδιά, πώς το πάθαμε; Γιατί αυτή η συμφορά;

Ο ένας έλεγε: Φταίνε οι Ρώσοι.

Ο άλλος έλεγε: Φταίνε οι Άγγλοι.

Άλλοι έλεγαν: Φταίνε οι Ιταλοί…

Ένας λοχίας, που πολεμώντας έφτασε ως την Άγκυρα κι είχε αριστεία ανδρείας, λέει:

– Παιδιά, δε φταίνε ούτε οι Ρώσοι ούτε οι Γάλλοι ούτε οι Άγγλοι… Εμείς φταίμε. Από την ώρα που πατήσαμε στη Σμύρνη μέχρι που φθάσαμε στην Άγκυρα, βλαστημούσαμε τον Θεό και την Παναγιά! Μας έφαγαν οι βλαστήμιες…

Στην πραγματικότητα μας άξιζαν ακόμη μεγαλύτερες τιμωρίες. Αν ήθελε ο Θεός, έλεγε στον ήλιο, «φύγε μακριά, να γίνει η γη κρύσταλλο» ή «ζύγωσε στη γη, να την κάνεις κάρβουνο». Μας ανέχεται η άπειρος αγάπη του. Κανείς δε μας αγαπάει όπως ο Χριστός.

Τα δαιμόνια, αγαπητοί μου, δεν τολμούν να πουν λόγο κακό για τον Κύριο, τρέμουν. Κι ο άνθρωπος τι κάνει; Βλαστημάει, ανοίγει το στόμα του και βγάζει φαρμάκι, λάσπη, ακαθαρσία. Βλαστημάει τα θεία, τον Θεό, τον Χριστό, την Παναγιά, το Σταυρό, τους αγίους, τα καντήλια, τις κολυμπήθρες, τα πάντα. Ο άνθρωπος γίνεται χειρότερος κι από το διάβολο. Γιατί ο διάβολος πολλά κάνει, αλλά ένα αμάρτημα δεν το κάνει στα τόσες χιλιάδες χρόνια της ηλικίας του ως τώρα. Δεν βλαστημάει. Τρέμει.

Μάρτιος - Απρίλιος 2015

Η στενοχώρια, είναι ένα απ’ τα μεγαλύτερα σύγχρονα προβλήματα που αντιμετωπίζει το ανθρώπινο γένος. Πάνω από τα μισά κρεβάτια των νοσοκομείων κατέχονται από αρρώστους με νευρικές, συναισθηματικές και διανοητικές παθήσεις.

Ξεχάστε το παρελθόν με τις νεκρές του μέρες. Δείτε το σήμερα. Αυτή την έννοια έχει και η προσευχή: «Τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον». Επίσης τα λόγια του Χριστού: «Μη μεριμνάτε για την αύριον, διότι το αύριο μεριμνά για τον εαυτόν του». Χωρίς αμφιβολία, πρέπει να συλλογιζόμαστε το αύριο, να το συλλογιζόμαστε προσεκτικά, να σχεδιάζουμε επάνω σ’ αυτό και να το προετοιμάζουμε. Αλλά να μην έχουμε αγωνία.

Όταν στεναχωριέστε πολύ σκεπτόμενοι μια αποτυχία σας ή ένα κακό που σας συνέβη, ενεργείστε ως εξής: 1) Σκεφθείτε πιο θα ήταν το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί ύστερα από αυτήν την αποτυχία. 2) Πείστε τον εαυτόν σας να δεχτεί αυτό το χειρότερο και 3) Προσπαθήστε να βελτιώσετε αυτό το χειρότερο που δεχτήκατε.

Να δεχόμαστε το κάθε τι, όσο κακό κι αν είναι ή μας φαίνεται ότι είναι. Η αποδοχή αυτού που μας έχει ήδη συμβεί είναι το πρώτο βήμα για να ξεπεράσουμε τις συνέπειες κάθε δυστυχίας.

Όταν είστε στεναχωρημένοι, απασχοληθείτε με κάτι. Όση ώρα ασχοληθείτε να φτιάξετε κάτι, να διαβάσετε ένα βιβλίο, θα πάψετε να στενοχωριέστε. Ο Τσώρτσιλ τον καιρό του πολέμου δούλευε 18 ώρες το 24ωρο. Και δήλωνε: «Είμαι πολύ απασχολημένος. Δεν έχω καιρό για στενοχώριες». Η απασχόληση και η εργασία γενικά, είναι το καλύτερο φάρμακο για τα κλονισμένα νεύρα.

Δεν πρέπει να στενοχωριέστε για το παρελθόν, γιατί δεν πρόκειται να ζήσετε μ’ αυτό. Μη στεναχωριέστε για μικροπράγματα. Μην επιτρέπετε στις μικροστενοχώριες να καταστρέψουν την ευτυχία σας.

Δεν πρέπει να έχουμε μίσος ή κακία απέναντι σε κανέναν. Όταν μισούμε τους εχθρούς μας, χάνουμε τον ύπνο μας, τη διάθεσή μας, την υγεία μας, την ευτυχία μας. Αν δεν μπορούμε να αγαπάμε τους εχθρούς μας, όπως μας δίδαξε ο Χριστός, ας τους συγχωρούμε τουλάχιστον κι ας το ξεχνάμε. Κι αυτό, για το καλό της υγείας μας και της ευτυχίας μας.

Αντί να μισούμε τους εχθρούς μας, καλύτερα θα ήταν να τους λυπόμαστε. Ας μην εξισωθούμε ποτέ με τους εχθρούς μας, γιατί αν το κάνουμε, θα πληγωθούμε περισσότερο από εκείνους. Ας μην χάνουμε ούτε λεπτό της ώρας συλλογιζόμενοι ανθρώπους που δεν μας αρέσουν. Με την κακία δεν οδηγούμεθα πουθενά, ενώ με την αγάπη παντού. Το να κάνουμε καλό στον άλλον δεν είναι καθήκον. Είναι χαρά, γιατί έτσι καλυτερεύει η υγεία μας και μεγαλώνει η ευτυχία μας. Όταν είμαστε καλοί με τους άλλους, είμαστε καλύτεροι με τον εαυτόν μας.

Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2015

•  Πρεσβύτας νηφάλιους είναι, σεμνούς, σώφρονας (Τίτ. β’ 2). Οι γέροντες να είναι προσεκτικοί και άγρυπνοι, σεβαστικοί και σεμνοί, φρόνιμοι.

•  Μη με απορρίψεις, Κύριε, στα γηρατειά μου, όταν θα λιγοστέψουν οι δυνάμεις μου, μη με εγκαταλείψεις (Ψαλμ. ο’ 9).

•  Καμάρι των γερόντων είναι τα εγγόνια τους και καύχημα των παιδιών είναι οι καλοί γονείς τους (Παρ. ιζ’6).

•  Μην περιφρονήσεις άνθρωπο στα γηρατειά του, γιατί από μας τους νεότερους γίνονται οι γέροντες (Σ. Σειρ. η’ 6).

•  Τα γηρατειά που έχουν φρόνηση, είναι καλύτερα από την απαίδευτη νεότητα (Γρηγόριος Θεολόγος).

•  Τίμα περισσότερο τον φρόνιμο νέο από τον ακόλαστο γέρο και τίμα επίσης περισσότερο το γέρο που είναι φιλομαθής από τον αμαθή νέο (Ιερός Χρυσόστομος).

•  Όσοι υπηρετούν τους γέρους, είναι άξιοι ευτυχισμένων γηρατειών (Πατερικό).

•  Αξίωσε μας, Κύριε, προτού επιστρέψουμε στη γη να επιστρέψουμε σε Σένα (Ευχή της Πεντηκοστής).

•  Γήρας τιμάν (Χίλων). Να τιμάς τα γηρατειά.

•  Γήρας προσδέχου (Ισοκράτης). Να περιμένεις τα γηρατειά.

•  Η δύναμη και η ομορφιά είναι τ’ αγαθά της νεότητος και η σωφροσύνη των γηρατειών (Δημόκριτος).

•  Κανένας δεν είναι ερωτευμένος τόσο πολύ με τη ζωή, όσο εκείνος που γερνάει (Σοφοκλής).

•  Στην πράξη υπερτερούν οι νεότεροι, στη σκέψη υπερτερούν οι γεροντότεροι (Ευριπίδης).

•  Να φοβάσαι τα γηρατειά, γιατί δεν έρχονται μόνα τους (Μένανδρος).

•  Πρέπει κανείς να γεράσει, για να πεισθεί πόσο σύντομη είναι ή ζωή (Σοπενχάουερ).

•  Φρόντισε οι ρυτίδες του προσώπου σου να μην επεκταθούν στην καρδιά σου.

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2014

(του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου)

•      Η τρυφή (καλοπέραση) μάς παρέχει πολλά πράγματα. Είναι μητέρα της νόσου και της αρρώστιας και γεννά πάθη που ξεπερνούν την ιατρική τέχνη (επιστήμη). Και πλεονεξίες και μελαγχολίες, νοθείες, κάθε αμάθεια, ασέλγειες έχουν την αρχή τους στην τρυφή. Είναι πηγή και ρίζα αηδίας. (Ομιλία ΚΒ’ κατά Ιωάννην).

•      Ο τόπος της τρυφής είναι απόκρημνος (επισφαλής) και προκαλεί λήθη του Θεού.

•      Τα δεινά από την τρυφή είναι ασχημοσύνη στο στόμα και την ψυχή.

•      Η τρυφή είναι παρά φύσιν κατάστασις... Διότι όπως ακριβώς ο χείμαρρος, έτσι η τρυφή όλα τα ανατρέπει. Θέλεις τρυφή; Δώσε στους πτωχούς.

•      Κατά την καλοπέραση το ανώτερο (δηλ. η ψυχή) υποδουλώνεται, το δε χειρότερο (το σώμα) εξουσιάζει.

•      Η αμετρία είναι απηγορευμένη. Δεν μας παραγγέλλεται να παραιτούμεθα από την τρυφήν ως ακάθαρτον, αλλά επειδή με την αμετρίαν εξαχρειώνεται η ψυχή.

•      Εκείνα τα οποία κάνει ο λιμός (η πείνα), χειρότερα κάνει η πλησμονή. Ύλη είναι η τρυφή στις άτοπες επιθυμίες.

•      Όπως είναι αδύνατο πράγμα να ανακατώσεις νερό και φωτιά, έτσι να συναντήσεις μαζί τρυφή και κατάνυξη. Η μεν κατάνυξις κάμνει την ψυχή ανάλαφρη, η δε τρυφή από κάθε σίδηρο βαρύτερη.

•      Από την τρυφή και την μέθη φυτρώνουν όλα τα είδη των αμαρτημάτων.

•      Το να ζει κάποιος με τρυφή, δεν νομίζεται ότι είναι φανερό έγκλημα, μεγάλα όμως γεννά σε εμάς κακά.

•      Προκαλεί φοβερό ναυάγιο... Θηρίο είναι η τρυφή φοβερό και ατίθασο.

•      ... Σήμερον είναι καιρός αγώνων, όχι τρυφής, ούτε ανέσεως.

•      Μη μου πεις, τόσες ημέρες νήστευσα... αλλά δείξε μου, εάν, ενώ υπάρχεις θυμώδης, έγινες πράος, και εάν, υπάρχων σκληρός (απάνθρωπος), έγινες φιλάνθρωπος, επειδή εάν μεν μεθάς με θυμό, τι την σάρκα ταλαιπωρείς;

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2014

Ούτε η τέχνη, ούτε η επιστήμη, ούτε η φιλοσοφία, η τηλεόραση, η αγορά, το ποδόσφαιρο ή το αυτοκίνητο μπορούν να δώσουν διέξοδο στον πόνο. Όλα αυτά είναι παροδικές ψευτο-παρηγοριές, παυσίπονα μικρής διάρκειας, πρόχειρα ανασταλτικά. Έτσι η προπαγάνδα κάνει τον άνθρωπο αδύναμο και απερίσκεπτο, με λίγα περιθώρια αντίδρασης και μεγάλα περιθώρια άμβλυνσης. Είμαστε στο στάδιο του χλιαρού τώρα. Δεν είμαστε ζεστοί πια. Αγωνιζόμαστε σύντομα να γίνουμε τέλεια κρύοι. Παραμένουμε πάντως ζωντανοί και έχουμε μια αίσθηση περί αμαρτίας και αυτό είναι μια παρήγορη ελπίδα.

Η αμαρτία είναι πόνος, ντροπή, έλλειψη αγάπης, έξαρση υπερηφάνειας, άρνηση Θεού. Η αμαρτία αρχίζει να αιχμαλωτίζει επικίνδυνα την ψυχή του Νεοέλληνα. Η φιλοχρηματία είναι σε κατάσταση φλεγμονής και οδηγεί στο παραμιλητό του πυρετού. Εντούτοις επιταχύνει την είσοδό μας στην περιοχή του ψύχους, κι εδώ, συγχωρέστε με, γίνομαι απαισιόδοξος. Δεν ήταν η Ελλάδα έτσι χθες. Ζούσε για τον άρτο τον επιούσιο. Δεν έστελνες τη μάνα σου στον οίκο ευγηρίας. Δεν χώριζες τη σύζυγό σου τόσο εύκολα. Δεν ακολουθούσες τον κάθε αιρετικό που σου κτυπούσε την πόρτα με τις διπλές κλειδωνιές, δίχως καμιά αναστολή.

Το χρήμα αντικατέστησε τις ανθρώπινες φιλίες, ο ουδέτερος τουρισμός τις αληθινές διαπροσωπικές σχέσεις, η τηλεόραση έπνιξε την ανθρώπινη συνομιλία κι έφερε μια παγερή σιωπή και μια νευρικότητα και θρασύτητα, γιατί κάποιος μίλησε και διέκοψε την προσοχή από την εκπομπή ή θέλησε ν’ αλλάξει πρόγραμμα. Έτσι φθάσαμε, το κάθε μέλος της οικογένειας να έχει τη δική του τηλεόραση, ώστε να μην ενοχλείται έστω και με τη σιωπηλή παρουσία του άλλου. Η διαπίστωση είναι όντως τραγική. Μα σπάνια τελειώνει και μια συνομιλία δίχως ν’ αφήσει κάποιο πόνο στην ψυχή του άλλου κι αυτό γιατί υπάρχει έλλειψη αγάπης και ταπεινώσεως και κάθε συνομιλία καταντά τελικώς μια ομολογημένη ή ανομολόγητη επίδειξη έπαρσης.

(Μοναχού Μωϋσέως Αγιορείτου,
σελ. 18-20)

Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2014

Πριν γράψεις σκέψου…

Πριν κατακρίνεις περίμενε…

Πριν προσευχηθείς συγχώρα…

Πριν παραιτηθείς προσπάθησε…