Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2024
Τίμιος Εναντίον Κυρίου ο Θάνατος των Οσίων Αυτού
Έχοντας πλέον περάσει δύο χρόνια από την εκδημία των αγαπημένων μας αδελφών, του Δημήτρη και της Ράνιας, ήρθε η ώρα να γράψουμε ένα μικρό άρθρο ως μνημόσυνο για τους αδελφούς μας, που έφυγαν για τους ουρανούς.
Ο Δημήτρης και η Ράνια (Ουρανία) ήταν παντρεμένοι. Και οι δύο τα τελευταία χρόνια της ζωής τους αντιμετώπισαν σοβαρά θέματα υγείας. Ο Δημήτρης για δύο περίπου χρόνια, αλλά η Ράνια για αρκετά περισσότερα.
Αυτά που γράφω προέρχονται μέσα από την προσωπική μου επαφή μαζί τους και όχι από μαρτυρίες τρίτων. Είχα την εξαιρετική ευλογία να τους επισκέπτομαι στο σπίτι, όπου συζητούσαμε στην αρχή για τα θέματα υγείας της Ράνιας, η οποία μπαινόβγαινε στα νοσοκομεία. Ήταν θαυμαστό το γεγονός ότι το επίκεντρο στις συζητήσεις μας, και με την Ράνια και με τον Δημήτρη, ήταν πάντοτε ο Θεός, καθώς και η πίστη στον Χριστό. Έβλεπα ολοφάνερα την καρδιά τους να είναι αμετακίνητη στον Χριστό.
Τα πράγματα άλλαξαν και εμφανίσθηκε πρόβλημα υγείας και στον Δημήτρη. Το καλοκαίρι του 2021, εν μέσω κορωναϊού, μου ζήτησε να τον πάω για εισαγωγή στο νοσοκομείο. Κατά θεία πρόνοια εκείνο το καλοκαίρι «χάλασε» το πρόγραμμα των διακοπών μας και μείναμε στην Αθήνα. Αυτό μου έδωσε την καταπληκτική ευκαιρία να μπορώ να είμαι μαζί του στο νοσοκομείο σχεδόν καθημερινά και να παρακολουθώ από κοντά την συνεχή επιβάρυνση της υγείας του. Ο Δημήτρης επέμενε επί δύο περίπου χρόνια την βαθμιαία και ανεπίστρεπτη βλάβη της υγείας τους ΧΩΡΙΣ ΟΥΤΕ ΜΙΑ ΦΟΡΑ να ακουστεί απ’ το στόμα του ένα παράπονο για τον Θεό ή έστω για την πολύ δύσκολη ζωή που ζούσε τελευταία.
Μάλιστα, κατά την πολύμηνη περίοδο που νοσηλευόταν, μου τηλεφώνησε η Ράνια και μου ζήτησε να την φέρω και αυτήν για εισαγωγή στο ίδιο νοσοκομείο. Ο Δημήτρης και η Ράνια στον ίδιο νοσοκομείο και στον ίδιο όροφο! Και συνέχιζε να φανερώνεται η αμείωτη ελπίδα τους στον Κύριο. Εκ των πραγμάτων, οι εμπειρίες μου ήταν κυρίως με τον Δημήτρη, τον οποίο παρατήρησα με πόση υπομονή κουβαλούσε το φορτίο της συνεχώς επιδεινούμενης υγείας τους, αλλά και της συζύγου του. Το αποκορύφωμα ήταν να δει την Ράνια τελικά να φεύγει μέσα στο νοσοκομείο και βέβαια να μην είναι εφικτό να παρίσταται στην εξόδιο ακολουθία της. Τεράστια υπομονή, χωρίς ΚΑΝΕΝΑ παράπονο!
Όταν τον επισκεπτόμουν και έκανα προσευχή, σήκωνε τα χέρια του και έλεγε: «Κύριε ελέησον!!!» με μια μακρόσυρτη προσευχή. Και η καρδιά του πάντα στο έργο του Κυρίου, στους αδελφούς. Μια ημέρα του είπα πως φεύγοντας θα πάω στο σπίτι μιας αδελφικής οικογένειας όπου θα συγκεντρωνόμασταν αρκετά ζευγάρια για να προσευχηθούμε για τον Δημήτρη και τον ρώτησα: Τι θέλεις να πω στους αδελφούς από σένα; Και μου απάντησε με κάτι που ποτέ δεν θα το περίμενα: «Πες στους αδελφούς ότι ο Θεός επιτρέπει τον πόνο μας για να μαλακώνουν οι καρδιές μας». Μάλιστα, οι πόνοι ήταν τόσο μεγάλοι που δεν ήταν δυνατόν να τους αντιμετωπίσουν οι γιατροί του νοσοκομείου, ούτε με τα ισχυρότερα ενδοφλέβια καταπραϋντικά φάρμακα.
Άλλο αυτό να το λέει ένας ιεροκήρυκας και άλλο να το λέει ένας που πεθαίνει με τεράστιους πόνους.
Το τελευταίο βράδυ, ημέρα Κυριακή, που τον επισκέφθηκα για τελευταία φορά στο νοσοκομείο, η Προϊσταμένη μου είπε: «Έχω δει πολλούς ασθενείς. Σαν τον κο Δημήτρη υπομονετικό άνθρωπο δεν έχω δει».
Και της αποκρίθηκα: «Είχε βάλει τον Χριστό στην καρδιά του από τα φοιτητικά του χρόνια! Και δεν άλλαξε από τότε».
Ο Δημήτρης συνήθιζε να βοηθά πολλούς εμπερίστατους ανθρώπους, αλλά ποτέ δεν θα μάθουμε τα έργα του, διότι δεν τα αποκάλυπτε. Το ίδιο και η Ράνια.
Ο Θεός τον ευλόγησε μέσα στην ασθένειά του με πολύ υπομονή και αφοσίωση στον Χριστό, παρά τις τεράστιες δυσκολίες που του προκαλούσαν οι συνεχείς μεταστάσεις.
Και λίγες μέρες πριν φύγει από την ζωή αυτή, ο Θεός τον υπέρ-ευλόγησε, στέλνοντάς του – μέσω ενός αδελφού μας - έναν ευσεβέστατο ιερέα στο νοσοκομείο. Ο Πνευματικός ξόδεψε 45 λεπτά μαζί με τον εξομολογούμενο Δημήτρη, τον οποίον στο τέλος κοινώνησε με «σώμα και αίμα Χριστού».
Όλο το διάστημα της ασθενείας του, παράλληλα και με την ασθένεια της συζύγου του Ράνιας, συζητούσα με πολλούς αδελφούς και συνομολογούσαμε την απέραντη υπομονή του σε αυτή την τεράστια δοκιμασία, η οποία μεταξύ των άλλων είχε και την εκδημία της συζύγου του, λίγους μήνες πριν την δική του εκδημία.
Διαβάζοντας τα παραπάνω αναφωνούμε: «Τίμιος Εναντίον Κυρίου ο Θάνατος των Οσίων Αυτού» και προσευχόμαστε ο Θεός να αναπαύσει τις ψυχές τους εν σκηναίς δικαίων, κι εμείς να μιμηθούμε την πίστη τους στον Χριστό.
Κ. Γεννάδης
Νοέμβριος – Δεκέμβριος 2023
Τα Χριστούγεννα Της Αγάπης
Ο Θεάνθρωπος που σαρκώθηκε για τη σωτηρία μας βρίσκει και φέτος έναν κόσμο αρνητικό και αδιάφορο απέναντί του. Έναν κόσμο που αλληλοσπαράζεται από πολέμους, κομματιάζεται από τα μίση. Ο Θεός της αγάπης όμως γεννιέται και προσφέρει τον εαυτό Του για τη σωτηρία αυτού του κόσμου. Για να σωθεί όμως ο άνθρωπος από το σκοτάδι της αμαρτίας, τη φθορά και τον θάνατο, χρειάζεται ο ίδιος να πορεύεται διαρκώς για να συναντήσει τον Θεάνθρωπο.
«Ο Θεός έγινε άνθρωπος για να κάνει τον άνθρωπο Θεό», γράφει ο Μέγας Αθανάσιος. Ο Ιησούς Χριστός είναι ταυτόχρονα Θεός και άνθρωπος. Γεννήθηκε ο άναρχος Θεός «ουκ εκ σπέρματος, αλλά εκ πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου». Ήδη ο Προφήτης Ησαΐας μίλησε για την έλευση του «Άρχοντα της ειρήνης» και για την αιώνια ειρήνη που θα φέρει. Ο ύμνος των αγγέλων τη θεία εκείνη νύχτα της ενανθρωπίσεως του Κυρίου είναι σαφής: «Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνης, εν ανθρώποις ευδοκία».
«Ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν» θα λέγει συνέχεια κατά τη διάρκεια της παρουσίας Του στη γη. Πραγματικά, μόνον ο Χριστός έχει τη δύναμη να χαρίσει την ειρήνη στην ψυχή μας και σ’ όλον τον κόσμο. Νέφη Μαρτύρων και Αγίων έδωσαν τη ζωή τους για την αγάπη του Χριστού. Στον κόσμο επικρατούσε ειδωλολατρία και ζοφερό σκοτάδι. Η γυναίκα δεν είχε καμία οντότητα και αξία. Εκατομμύρια δούλοι σε όλη τη γη στέναζαν κάτω από την αφόρητη δουλεία. Μεγάλοι φιλόσοφοι και ποιητές, όπως ο Πλάτωνας, ο Σωκράτης, ο Σοφοκλής, ο Οράτιος, ο Βιργίλιος «έβλεπαν» την έλευση του Σωτήρος εξ ουρανού. Ήταν παγκόσμια η προσδοκία για τον Θεάνθρωπο. Ο Ιησούς ήρθε στον κόσμο για μια ορισμένη αποστολή. Ο ενανθρωπίσας Κύριος πρόσφερε στον άνθρωπο, και συνεχίζει να προσφέρει, μια νέα ζωή, που περιγράφεται με την παρακάτω αλήθεια.
«Ο Χριστός έγινε όμοιος με εμάς, για να γίνουμε και εμείς όμοιοι με Εκείνον».
Αυτό είναι το βαθύτερο νόημα των Χριστουγέννων.
«Εκένωσεν εαυτόν, μορφήν δούλου λαβών», γράφει ο Απόστολος Παύλος. Το πώς «εκένωσεν», δηλαδή άδειασε τον εαυτό του, αποτελεί μυστήριο.
Με βάση τα παραπάνω, είναι σημαντικό να σκεφτούμε ότι δεν είναι γνήσιος εορτασμός των Χριστουγέννων, όταν κλειστούμε στον εαυτό μας και ξεχάσουμε τον φτωχό και πονεμένο συνάνθρωπό μας. Αν δεν γεννηθεί ο Χριστός μέσα στις καρδιές μας, ποια σημασία θα έχουν για μας τα Χριστούγεννα; Ας αναζητήσουμε τον Χριστό μέσα από την πνευματική προετοιμασία των Χριστουγέννων, να ευπρεπίσουμε τη «φάτνη» της δικής μας ψυχής, ώστε να κατοικεί μέσα μας ο Θεάνθρωπος Ιησούς και να Τον δοξάζουμε με λόγια και με έργα αγάπης.
Φωτεινή Ηλιοπούλου, Εκπαιδευτικός
Νοέμβριος – Δεκέμβριος 2023
Τα ιδιαίτερα Χριστούγεννα του παππού Πανώφ
Toυ Λέων Τολστόι
Πριν από πάρα πολλά χρόνια ζούσε ένας γέρος τσαγκάρης. Το όνομά του ήταν Πανώφ. Ο μπάρμπα Πανώφ δεν ήταν πλούσιος. Όλη η περιουσία του ήταν ένα μικρό δωμάτιο που έβλεπε στον δρόμο του χωριού.
Η γυναίκα του είχε πεθάνει πριν από πολλά χρόνια και τα παιδιά του είχαν πια μεγαλώσει και είχαν φύγει από το σπίτι του. Δεν είχε πια κανένα κοντά του...
Είναι βράδυ παραμονής Χριστουγέννων. Ο μοναχικός ηλικιωμένος τσαγκάρης, μπάρμπα Πανώφ, κατεβάζει από το ψηλό ράφι το παλιό καφέ βιβλίο, κάθεται στην αναπαυτική πολυθρόνα του και αρχίζει να διαβάζει...
Διαβάζει από το βιβλίο την ιστορία της γέννησης του Χριστού, την ιστορία δηλαδή των Χριστουγέννων. Καθώς διαβάζει, διάφορες σκέψεις περνούν από το μυαλό του...
Πόσο θα ήθελε να πρόσφερε ο ίδιος καταφύγιο στον Ιωσήφ, τη Παναγία τον νεογέννητο Χριστό!
Διαβάζοντας, όμως, για τους τρεις μάγους και τα πολύτιμα δώρα που έφεραν στον Χριστό, σκέφτεται με λύπη πως, αν ο Χριστός ερχόταν στο σπίτι του, ο ίδιος δεν θα είχε τίποτα να του δώσει.
Ξαφνικά, ένα χαμόγελο ζωγραφίζεται στο πρόσωπό του και τα μάτια του λάμπουν. Σηκώνεται από την πολυθρόνα του, πηγαίνει στο ψηλό ράφι και βρίσκει ένα σκονισμένο κουτί. Το ανοίγει και βγάζει από μέσα ένα ζευγάρι παιδικά παπούτσια.
Ήταν στ’ αλήθεια τα ωραιότερα παπούτσια που είχε ποτέ κάνει!
Αυτά θα του έδινε, αν ερχόταν στο σπίτι του!
Με την επιθυμία, λοιπόν, να τον επισκεπτόταν ο Χριστός και να του έδινε το δώρο του, ο μπάρμπα Πανώφ αποκοιμήθηκε...
Ακούει τότε τον Χριστό να του λέει: «Μπάρμπα Πανώφ, έχεις την επιθυμία να με δεις, να έλθω στο μαγαζάκι σου και να μου προσφέρεις κάποιο δώρο. Αύριο, λοιπόν, από το πρωί μέχρι το βράδυ να κοιτάζεις έξω στον δρόμο και θα με δεις να έρχομαι. Πρόσεξε να με αναγνωρίσεις!»
Χριστούγεννα! Ο μπάρμπα Πανώφ ετοιμάζεται γρήγορα και βγαίνει από το σπίτι του να πάει στην εκκλησία για τη Λειτουργία των Χριστουγέννων. Όταν επιστρέφει, κάθεται στην πολυθρόνα του και περιμένει με ανυπομονησία την επίσκεψη του Χριστού...
Κοιτάζει συνεχώς από το παράθυρο, στέκει στην πόρτα, ψάχνει με το βλέμμα, μα μόνο χωριανούς του βλέπει, τους οποίους χαιρετά με καλοσύνη...
Καθώς περιμένει με αγωνία να συναντήσει τον Χριστό, προσφέρει φιλοξενία και ζεστασιά σε διάφορους περαστικούς. Πρώτα δέχεται στο σπίτι του τον γέρο οδοκαθαριστή που εργάζεται μέσα στην παγωνιά και του δίνει να πιει ένα φλιτζάνι καφέ, για να ζεσταθεί...
Στη συνέχεια φιλοξενεί μια νέα κουρασμένη γυναίκα με ένα βρέφος στην αγκαλιά. Ο μπάρμπα Πανώφ τους προσφέρει φαγητό και παίρνει στην αγκαλιά του το μικρό παιδί. Βλέπει τα γυμνά ποδαράκια του μωρού και συγκινείται...
Αμέσως, σηκώνεται από την πολυθρόνα του, παίρνει το κουτί από το ράφι, βγάζει τα παπουτσάκια που προόριζε για τον Χριστό και τα χαρίζει στο μικρό παιδί... Η γυναίκα τον ευχαρίστησε πάρα πολύ, πήρε το παιδί στην αγκαλιά της και έφυγε...
Ο μπάρμπα Πανώφ στάθηκε και πάλι στο παράθυρο και κοιτούσε να δει τον Χριστό...
Οι ώρες περνούσαν και οι άνθρωποι πηγαινοέρχονταν στον δρόμο. Όλους τους χαιρετούσε ο μπάρμπα Πανώφ. Άλλους τους χαμογελούσε και στους ζητιάνους έδινε κάποιο νόμισμα ή ένα κομμάτι ψωμί. Ο Χριστός, όμως, δεν φαινόταν να έρχεται...
Ο μπάρμπα Πανώφ ήταν πολύ λυπημένος. Με βαριά καρδιά κάθισε στην πολυθρόνα του και σκέφτηκε πως όλα τελικά ήταν μόνο ένα όνειρο...
Τότε ακούγεται η φωνή του Χριστού, για να του αποκαλύψει: «Εγώ είμαι που πεινούσα και μου έδωσες να φάω. Διψούσα και μου έδωσες να πιώ. Κρύωνα και με πήρες μέσα και με ζέστανες… Όλοι αυτοί οι άνθρωποι που βοήθησες σήμερα, ήμουνα Εγώ! Εμένα βοήθησες. Εμένα δέχθηκες σήμερα, μπάρμπα Πανώφ!»
«Ω, Θεέ μου», σιγομουρμούρισε ο γερο-τσαγκάρης, με μάτια που έλαμπαν από χαρά και ευτυχία... «Ήρθε τελικά! Ήταν εδώ, λοιπόν, όλη τη μέρα!»
Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 2023
Η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού
Πατρός Anthony Bloom
Την ημέρα που θυμόμαστε τον Σταυρό του Κυρίου, πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στο τι είναι η θεϊκή αγάπη. Τόσο πολύ αγάπησε ο Θεός τον κόσμο που θυσίασε τον Μονογενή του Υιό, ώστε κανείς άνθρωπος δεν θα πρέπει να λησμονηθεί και ν’ αγνοηθεί.
Αν είναι αλήθεια αυτό, πώς θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε ο ένας τον άλλον; Αν ο κάθε ένας από εμάς σημαίνει τόσα πολλά για τον Θεό, εάν Εκείνος αγαπάει τον άνθρωπο σε τέτοιο βαθμό, ώστε να θυσιάσει την ζωή Του, ο θάνατός Του είναι ευπρόσδεκτος- πώς θα πρέπει λοιπόν να φερόμαστε στον πλησίον μας;
Υπάρχουν άνθρωποι που αγαπάμε εκ φύσεως, που με τόσους πολλούς τρόπους μοιάζουν με μας στο μυαλό, το συναίσθημα – αλλά είναι αυτό αγάπη;
Και πόσοι άνθρωποι υπάρχουν που τους φερόμαστε με αδιαφορία, δεν ευχόμαστε κάτι κακό γι’ αυτούς – δεν υπάρχουν για μας! Ας ρίξουμε μια ματιά γύρω μας σε τούτη τη συνάθροιση και για μήνες ας αναρωτηθούμε: «Τι σημαίνει αυτό το πρόσωπο για μένα;» - Τίποτα. Απλά κάποιος που παρευρίσκεται στην ίδια Εκκλησία, που πιστεύει στον ίδιο Θεό, που λαμβάνει την ίδια θεία κοινωνία- και λησμονούμε ότι εκείνοι που λαμβάνουν την ίδια θεία κοινωνία, έχουν γίνει μέρος του σώματος του Χριστού, ότι ο ίδιος ο Χριστός ζει μέσα τους, ότι θα πρέπει να στραφούμε σ’ αυτούς, να τους κοιτάξουμε, και να δούμε ότι αποτελούν ναό του Αγίου Πνεύματος, μια συνέχεια της Ενσάρκωσης.
Ας θέσουμε στον εαυτό μας σοβαρά και κρίσιμα ερωτήματα για το πώς φερόμαστε και πώς βλέπουμε τον διπλανό μας. Ας αφιερώσουμε όλη την εβδομάδα για να σκεφτούμε το ένα πρόσωπο μετά το άλλο και ας αναρωτηθούμε: «Υπάρχει αγάπη στην καρδιά μου;» Όχι μια συναισθηματική αγάπη, αλλά μια αγάπη που μέσα στο φως του Θεού κάνει έναν άνθρωπο πολύτιμο, πολύτιμο στο βαθμό που θα πρέπει να είμαι προετοιμασμένος να δώσω την ζωή μου γι’αυτό το πρόσωπο. Και όταν την επόμενη εβδομάδα προσέλθουμε στο μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως, ανάμεσα στα άλλα, ας φέρουμε, ενώπιον του Θεού, αυτό το ερώτημα: «Υπάρχει για μένα ο πλησίον; Τι σημαίνει για μένα;» Για τον Θεό είναι τα πάντα· εάν για μένα δεν είναι τίποτα, ποια είναι η θέση μου ενώπιον του Θεού;
Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 2023
28η Οκτωβρίου 1940
Η Εποποιΐα Του Ελληνικού Στρατού Στη Βόρεια Ήπειρο
Όσο παρέρχονται τα χρόνια, τόσο η μέρα αυτή αποκτά βαθύτερο νόημα και μεγαλύτερη σημασία. Η 28η Οκτωβρίου δεν αποτελεί μόνο μία κρίσιμη καμπή στην ιστορία του ελληνικού έθνους, αλλά αποτελεί και έναν σταθμό στην εξέλιξη της παγκόσμιας ιστορίας. Την ημέρα αυτή δεν διακυβεύτηκε απλώς η ελευθερία και η ανεξαρτησία μιας χώρας, αλλά παίχτηκε η τύχη και το μέλλον ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Δευτέρα, 28η Οκτωβρίου 1940, έξι η ώρα το πρωί, οι σειρήνες αντήχησαν ξυπνώντας την Αθήνα και αντιλάλησαν σε κάθε ελληνική ψυχή. «Οι Ιταλοί εισβάλλουν» ήταν η είδηση που έτρεχε από στόμα σε στόμα. Και ο ευσεβής λαός μας ύψωνε τα μάτια του στον ολοκάθαρο ουρανό και ζητούσε από τη Θεία Δίκη να αποκαταστήσει την τάξη που διασαλεύτηκε προ ολίγων μηνών από τον τορπιλισμό της Έλλης στο λιμάνι της Τήνου. Και ο καθένας μέσα του άκουγε τον εθνικό ύμνο να ανακρούεται σαν προσκλητήριο και προσευχή. Το πρώτο πολεμικό ανακοινωθέν του Γενικού Στρατηγείου έδωσε λακωνικά τον τόνο: «Αι ιταλικαί στρατιωτικαί δυνάμεις προσβάλλουν από της 5.30 πρωινής της σήμερον τα ημέτερα τμήματα προκαλύψεως της ελληνοαλβανικής μεθορίου. Αι ημέτεραι δυνάμεις αμύνονται του πατρίου εδάφους».
Εκεί στα ιερά σύνορα βροντούσε το κανόνι και συγκλόνιζε την εθνική συλλογική συνείδηση. Τώρα η ιστορία γινόταν πράξη ζωής και καλούσε για το χρέος. Η Ελλάδα πολεμούσε και αντιστεκόταν. Ο εχθρός διέθετε αριθμητική υπεροχή. Οκτώ μεραρχίες τάγματα μελανοχιτώνων και Αλβανών, μεγάλο όγκο πυροβολικού, αρμάτων μάχης και αεροπλάνων, απέναντι σε λιγότερο από 3 ελληνικές μεραρχίες, αναπτυγμένες σε αμυντικές θέσεις, μήκους 250 χιλιομέτρων. Αγώνες κόπων και αντοχής έδινε ο στρατός μας στα απρόσιτα βουνά της Ηπείρου με βροχές, λάσπες, χιόνια και στερήσεις κάθε είδους. Μάχες με τη φωτιά και το σίδερο στα καταράχια και τις χαράδρες της Πίνδου, με ατίθασες καιρικές συνθήκες και ελλείψεις. Η πολεμική κραυγή «ΑΕΡΑ» με ενθουσιώδη σφυρίγματα φούσκωνε τα σωθικά τους και ένα γλυκύτατο όραμα τους εμψύχωνε. «Έβλεπε τις νύχτες ο στρατός μας μία γυναικεία μορφή να προβαδίζει ψηλόλιγνη, αλαφροπερπάτητη». Την αναγνώριζε ο στρατός, την ήξερε από πάντα… Ήταν η μάνα η μεγαλόψυχη στον πόνο και στη δόξα, η λαβωμένη της Τήνου, η Υπέρμαχος στρατηγός.
Το χιόνι πύκνωνε, το κρύο δυνάμωνε. Ο χειμώνας έμπαινε βαρύς και ο στρατός μας αναλαμβάνει τώρα πια από τις 14 Νοεμβρίου επιθετικές επιχειρήσεις. Αγώνας σώμα με σώμα, με ξιφολόγχη και χειροβομβίδες. Κυριεύονται τα υψώματα το ένα μετά το άλλο, η γέφυρα του Δεβόλη, τα βουνά της Μοράβας και του Ιβάν, κάτω από υπερβολικά δύσκολες συνθήκες με πυκνή καταχνιά. Στις 22 Νοεμβρίου ένας λόχος απελευθερώνει την Κορυτσά. Ήταν η πρώτη, πέρα από τα σύνορά μας, μεγάλη πολιτεία, η μεγαλύτερη της Βορείου Ηπείρου, που κυρίευε ο ελληνικός στρατός.
Και οι νίκες συνεχίζονται. Μπροστά η σημαία στου συντάγματος και πίσω οι σαλπιγκτές σαλπίζουν το εμβατήριο της ορμής: «Προχωρείτε, προχωρείτε!». Οι μάχες που δίνουν οι Έλληνες είναι τεράστιες. Στη συνέχεια ο ελληνικός στρατός ελευθερώνει την Πρεμετή. Την ίδια ημέρα μπαίνει στο συμμαχικό λιμάνι, στους Αγίους Σαράντα. Μετά οι Ιταλοί εκκενώνουν το Τεπελένι. Την ίδια μέρα εκκενώνουν το Αργυρόκαστρο. Η είδηση αυτή πως ελευθερώθηκε το Αργυρόκαστρο ξεσηκώνει κύμα ενθουσιασμού σε όλη τη χώρα μας. Και οι ελληνικές νίκες έχουν τεράστιο διεθνή αντίκτυπο. Αιματηρές μάχες εκτυλίχθηκαν στα στενά της Κλεισούρας και τελικά ο στρατός φθάνει στην Αυλώνα, την οποία και καταλαμβάνει.
Εμείς, απόγονοι εκείνων των ηρώων, δεν λησμονούμε ποτέ πως αναπνέουμε τον αέρα της ελευθερίας, χάρη στην αυτοθυσία της γενιάς του Σαράντα, των ενόπλων δυνάμεων και του λαού που συνεχώς τις υποστήριζε.
Φωτεινή Ηλιοπούλου, Εκπαιδευτικός