Μάϊος - Ιούνιος 2022
Ο Άγιος Γρηγόριος Ο Θεολόγος
Ο λόγος σου με γλύκανε
Ο γέροντας, ο Άγιος Μακάριος, θα πήγαινε σε κάποιο πανηγύρι με τον υποτακτικό του. Ο υποτακτικός πήγαινε μπροστά. Ήταν ακόμη αρχάριος. Λοιπόν, εκεί που πήγαινε, συναντάει έναν ειδωλολάτρη ιερέα των ειδώλων, του κακομίλησε και είπε: «Πού πας πλανεμένε»; Τότε εκείνος θύμωσε, τον έδειρε και τον άφησε σχεδόν αναίσθητο. Έπειτα από κάμποση ώρα απαντάει τον Γέροντα.
Ο Αββάς Μακάριος, θεοφόρος που ήταν, καθώς είδε έτσι ταραγμένο τον ειδωλολάτρη, του λέει: «Άνθρωπε του Θεού, που πάεις»; Αυτός μόλις άκουσε αυτά τα λόγια μαλάκωσε, κοντοστάθηκε και του λέει: «Ο Λόγος σου με γλύκανε». «Ναι», του λέει ο πατήρ Μακάριος. «Σε βλέπω που τρέχεις, μόνο που δεν ξέρεις που τρέχεις». Αλλά τα είπε μ’ ένα ταπεινό κι αδελφικό τρόπο αγάπης. Λέει ο ειδωλολάτρης: «Τα λόγια σου, όταν ομιλείς, μου ανοίγουν την καρδιά, ενώ ένας άλλος εδώ πριν λίγο μου είπε αντίθετα και τον ξυλοφόρτωσα».
Του μίλησε τόσο ωραία ο Άγιος Μακάριος, που σιγά σιγά άλλαξε αυτός την πίστη του, έγινε και Μοναχός και σώθηκε. Με τον καλό τρόπο μετέδωσε την άκτιστη ενέργεια του Θεού και μπήκε στην ψυχή του ειδωλολάτρη. Ενώ ο άλλος, ο υποτακτικός, μετέδωσε το πνεύμα το θυμώδες, το ταραχώδες, απ’ αυτό δηλαδή που είχε μέσα του.
(Αββάς Μακάριος, Το Γεροντικόν, Εκδ. «Αστήρ», σελ. 71)
Μάρτιος - Απρίλιος 2022
Ο Άγιος Γρηγόριος Ο Θεολόγος
Αντιμετωπίζει Θλίψεις
Έτος 379, νύχτα Μ. Σαββάτου προς Κυριακή του Πάσχα. Ο άγιος Γρηγόριος βαπτίζει με ιεροπρέπεια τους κατηχουμένους. Όλοι φορούν κατάλευκους χιτώνες. Η τελετή είναι κατανυκτική. Ξαφνικά όλα αναστατώνονται, ανατρέπονται. Πολλοί ένοπλοι ροπαλοφόροι αιρετικοί (οπαδοί του Αρείου) ορμούν σαν αγριόχοιροι στην ήρεμη χριστιανική αγέλη. Φωνάζουν μεγαλόφωνα, υβρίζουν πρόστυχα, απειλούν, λιθοβολούν, χτυπούν το εκκλησίασμα με ρόπαλα, χαλούν τον κόσμο μέσα στην εκκλησία. Ο άγιος Γρηγόριος τραυματίζεται επικίνδυνα στο πρόσωπο από κάποια πέτρα που πέταξε ένα βέβηλο χέρι! Τα αίματα λούζουν το πρόσωπο και τα ρούχα του. Μερικοί φωνάζουν Γρηγόριε, φύγε! Θα σε σκοτώσουν! Ο άγιος ατάραχα ζητά μια πετσέτα, σκουπίζει τα αίματα και λέει ήρεμα:
— Ακίνητοι όλοι! Το μυστήριο συνεχίζεται.
Οι εξοργισμένοι οπαδοί του Αρείου τα χάνουν, μένουν αποσβολωμένοι και σιγά- σιγά απομακρύνονται ντροπιασμένοι! Τραυματισμένος ο άγιος Γρηγόριος τελεί ήρεμα, ατάραχα το μυστήριο της Θείας Κοινωνίας και το Βάπτισμα των Κατηχουμένων! Δεν αισθάνεται κανένα σωματικό πόνο, γιατί πάντα συνομιλεί με τον ουρανό!
Αργότερα προς το φίλο του Θεόδωρο, Επίσκοπο Τυάνων, γράφει: «Ποιος μπορεί, αγαπητέ μου Θεόδωρε, να αμφισβητήσει ότι τα γεγονότα του Μεγάλου Σαββάτου υπήρξαν φοβερά και τρομερά; Τα θυσιαστήρια του Θεού μολύνθηκαν, υβρίστηκαν. Τα θεία μυστήρια του Θεού σκορπίστηκαν. Λίθοι πολλοί εσφενδονίζοντο. Και μείς παραμέναμε ήσυχοι, ατάραχοι ανάμεσα σ’ αυτά τα έκτροπα, ανάμεσα σ’ αυτούς που μας λιθοβολούσαν άπρεπα, ανάρμοστα. Ένα μόνο όπλο και φάρμακο είχαμε στα χέρια μας. Προσευχές ολόθερμες για τους διώκτες μας!»
Όταν τέλειωσαν τα γεγονότα, πολλοί είπαν στον άγιο Γρηγόριο να υποβάλει «μηνύσεις» κατά των Αρειανών. Ο ανεξίκακος Γρηγόριος ήρεμα απάντησε. «Όχι! Όχι. Αδελφοί! Όχι μηνύσεις! Συμφωνώ απόλυτα μαζί σας. Η τιμωρία των ενόχων είναι μεγάλο πράγμα, γιατί είναι αρκετά χρήσιμη για τη διόρθωση των άλλων. Όμως ασύγκριτα μεγαλύτερο καλό είναι η μακροθυμία, η ανεξικακία, η συγνώμη, το να δίνουμε στους πολλούς από τους οποίους πάσχουμε το υπόδειγμα της μακροθυμίας. Η τιμωρία απλά κλείνει το στόμα της κακίας, η ανοχή, όμως, και η μακροθυμία πείθει τους κακούς να γίνουν χρηστοί, ενάρετοι!
(Σ΄ ευχαριστώ για τον πόνο! Θεοδ. Κ. Βγόντζας, σελ. 108, 109)
Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2022
Η Θερμή Προσευχή
Πρέπει να γνωρίζωμεν ότι είναι αδύνατον να κάμωμεν έργα καλά χωρίς προσπάθεια. Μετά την θεληματική μας πτώσιν εις την αμαρτίαν, η Βασιλεία του Θεού δεν κερδίζεται άλλως παρά δια της βίας «και βιασταί αρπάζουσιν αυτήν». Διατί μόνον η στενή πύλη και η στενή οδός οδηγούν εις την ζωήν. Ποίος κάμνει στενή την οδόν των εκλεκτών; Ο κόσμος πιέζει τους εκλεκτούς, ο διάβολος τους πιέζει, η σάρξ τους πιέζει, αυτά κάμνουν στενήν την οδόν μας εις την Βασιλείαν των Ουρανών.
Μη φείδεσαι τον εαυτόν σου, αλλά προσεύχου με ζέσι και αν ακόμη έχης κοπιάση όλην την ημέραν. Μη παραμελής την αγία προσευχή. Προσευχήσου μέχρι τέλους εις τον Θεόν με όλη την καρδία σου. Διότι αυτό είναι καθήκον σου απέναντι του Θεού. Εφόσον έθεσες την χείρα επάνω εις το άροτρο, μη βλέπης οπίσω. Αν επιτρέψης εις τον εαυτό σου να προσεύχεται χωρίς προσοχή και όχι με την καρδιά σου, μη υπάγης εις την κλίνη σου (αν προσεύχεσαι την νύκτα) μέχρις ότου καθαρίσης με τα δάκρυά σου ενώπιον του Θεού την αμαρτία σου. Αυτό όμως δεν ημπορεί να το κάμη ο καθένας, αλλά μόνον οι τέλειοι. Πρόσεχε, λοιπόν, να μη βάλλης ως εμπόδιο την σάρκα σου ενώπιον του Θεού, αλλά περιφρόνει χάριν Αυτού την σωματική ανάπαυσιν. Αν έχης ως κανόνα της ζωής σου να λέγης ορισμένο αριθμόν προσευχών, είτε αυταί είναι μακραί, είτε βραχείαι, λέγε τες καλώς. Αναγίνωσκε τας προσευχάς με συναίσθησιν βαθείαν και μη κάμης αυτήν την εργασία του Θεού με την καρδιά σου διηρημένη εις δύο, ούτως ώστε το έν μέρος αυτής να ανήκη εις Αυτόν και το άλλο ήμιση εις την σάρκα σου.
Ο Θεός είναι Θεός ζηλωτής και δεν θα ανεχθή την διπλοπροσωπία σου. Θα σε παραδώση εις τον διάβολο και ο διάβολος δεν θα αφήση την καρδιά σου να αναπαυθή, διότι τον Θεό περιεφρόνησες, ο οποίος είναι η πραγματική ειρήνη της καρδίας σου, και πάντοτε θα κάμη ό,τι είναι δια τον καλόν σου, δια να κρατή την καρδιά σου πλησίον Του. Διότι κάθε ανειλικρινής προσευχή απομακρύνει την καρδιά σου από τον Θεό και την κάμνει έχθρα σου, ενώ κάθε θερμή προσευχή προσεγγίζει την καρδιά σου προς τον Θεό και την κάμνει θεία. Έσο, λοιπόν, βέβαιος ότι αν σπεύδης και βιάζεσαι εις τας προσευχάς σου δια να αναπαύσης το σώμα σου, θα χάσης και την σωματική και την πνευματική ανάπαυσι. Ω, με πόσους κόπους, ιδρώτα και δάκρυα κερδίζεται η προσέγγισις της καρδίας μας προς τον Θεόν! … Εκείνος μας λυπείται και επιθυμεί να επιστρέψωμεν εις Αυτόν με όλην την καρδίαν μας. Εκείνος επιθυμεί να ανήκωμεν πάντοτε εις Αυτόν.
(«Η εν Χριστώ Ζωή», Αγ. Ιωάν. της Κροστάνδης, σελ.78, 79)
Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021
Ένας Θαυμαστός Άσημος Μοναχός
Στον άγιο Ιερώνυμο οφείλουμε τη βιογραφία ενός τέτοιου «άσημου» Οσίου, που έζησε στα τέλη του 4ου αιώνα, του Αββά Απολλώ.
Δεκαπέντε μόλις χρόνων πήγε στην έρημο της Αιγύπτου ο Απολλώς. Και ήταν τόση η αγάπη του για τον Χριστό, τόσος ο ζήλος του για την άσκηση, τόση η φλόγα για την αρετή, ώστε, σε λίγα μόνο χρόνια, έφτασε με τα μοναχικά του καλέσματα σε υψηλά πνευματικά μέτρα, ζηλευτά ακόμα και από γέροντες ασκητές.
Μια φορά δημιουργήθηκε κάποια διαμάχη ανάμεσα σε δύο χωριά, το ένα χριστιανικό και το άλλο ειδωλολατρικό. Ο Όσιος μεσολάβησε για να τους συμφιλιώσει. Ο αρχηγός των ειδωλολατρών, όμως, άνθρωπος σκληροτράχηλος, του το ξέκοψε:
- Όσο ζω εγώ, ειρήνη δεν πρόκειται να γίνει!
- Έ, τότε ας γίνει όπως είπες, αποκρίθηκε ο Όσιος. Θα πεθάνεις εσύ κι έτσι θα επικρατήσει ειρήνη. Το σώμα σου η γη δεν θα το δεχτεί. Θα το πετάξει έξω και θα το φάνε τα θηρία. Πράγματι, ο αδιάλλακτος αρχηγός πέθανε την ίδια μέρα. Τον έθαψαν, αλλά μετά από λίγο το σώμα του ξεθάφτηκε με τρόπο ανεξήγητο κι έγινε τροφή των αγριμιών. Οι άπιστοι χωρικοί, βλέποντας την πρόρρηση του Οσίου να πραγματοποιείται, πίστεψαν στον Χριστό και βαπτίστηκαν όλοι Χριστιανοί.
Άλλοτε πάλι έπεσε μεγάλη πείνα σ’ όλη τη Θηβαΐδα. Οι άνθρωποι κατέφυγαν στον Όσιο με τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους, ζητώντας του βοήθεια. Εκείνος τους υποδέχθηκε ευσπλαχνικά και τους έδωσε πρόθυμα τα ελάχιστα τρόφιμα που είχαν απομείνει για τον ίδιο και τους υποτακτικούς του. Επειδή, όμως, οι πεινασμένοι ήταν πολλοί, ζήτησε να του φέρουν και τα τελευταία ψωμιά, δύο-τρία όλα κι όλα. Αφού προσευχήθηκε, στράφηκε στο λαό και φώναξε.
- Πιστεύετε ότι το χέρι του Κυρίου μπορεί να πολλαπλασιάσει αυτά τα ψωμιά;
- Πιστεύουμε! Απάντησαν μ’ ένα στόμα.
Τότε αναφώνησε:
- Έτσι λέει το Πνεύμα το Άγιο: Τούτα τα ψωμιά να μην λείψουν ως το καλοκαίρι, οπότε θα έρθει η νέα σοδειά.
Και ο λόγος του Αββά Απολλώ, ή μάλλον ο λόγος του Θεού, εκπληρώθηκε στο ακέραιο. Όλος ο λαός τρεφόταν καθημερινά, για τέσσερις ολόκληρους μήνες, μ’ εκείνα τα ψωμιά!
Χάρη στα ευεργετικά του θαύματα, που σαγήνευαν τις ψυχές περισσότερο κι από τις διδαχές του, «επίστευσεν άπασα η Αίγυπτος εις τον Χριστόν».
Έτσι, λοιπόν, «έργω και λόγω» κηρύσσοντας το Ευαγγέλιο, ο Αββάς Απολλώς έφυγε από τον κόσμο τούτο σε βαθιά γεράματα, αφήνοντας πίσω του πέντε χιλιάδες μαθητές και αναρίθμητες χιλιάδες Χριστιανούς.
(«Πάντα τα έθνη», τεύχος 158, σελ. 28)
Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021
Ένα Ποτήρι Γάλα
Συχνά ο Θεός επιτρέπει να περνούμε από στενόχωρες και στερητικές καταστάσεις στη ζωή μας, για να μάθουμε να εμπιστευόμαστε σ’ Αυτόν.
Μια φορά, πολλά χρόνια πριν, χρόνια πείνας, ο κυρ- Θόδωρος πήγε να ανοίξει το μικρομάγαζο που είχε, νηστικός όμως και πεινασμένος. Έκανε μικροεπισκευές, σε συσκευές που του φέρνανε από τη γειτονιά. Μόλις ανέβασε τα ρολά, μπροστά στον άδειο πάγκο έκανε αυτή την μικρή προσευχή: «Τι είναι για Σένα Θεέ μου ένα ποτήρι γάλα και δυο παξιμάδια;»
Ξέχασε, όμως, το αίτημα προσευχής του, μα ο Θεός δεν το ξέχασε. Ξαφνικά, μετά από λίγη ώρα, ένας γείτονας μπήκε στο μαγαζί του και κρατούσε ένα ποτιστήρι. Αυτό ήτανε για καμουφλάρισμα. Βάζει το χέρι μέσα στο άδειο ποτιστήρι και βγάζει ένα ποτήρι ζεστό γάλα. Βάζει πάλι το χέρι του στην τσέπη του σακακιού του και βγάζει δύο παξιμάδια. Και του λέει: «Εκεί που πίναμε το γάλα με τη γυναίκα μου, σε σκέφτηκα ξαφνικά και αμέσως πήρα ένα ποτήρι, το γέμισα με γάλα από την κατσαρόλα, πήρα και δυο παξιμάδια και σου τα έφερα».
Άντε τώρα να πιείς αυτό το γάλα! Ο κυρ-Θόδωρος ξανακατέβασε το ρολό, γονάτισε στο πάτωμα και με ταλαιπωρία και πόνο στην ψυχή και με δάκρυα στα μάτια, ευχαρίστησε το Θεό. Λέτε ποτέ, στην κατοπινή του ζωή, ο κυρ- Θόδωρος να ξέχασε αυτή τη σκηνή; Ούτε εγώ δεν την ξέχασα, που απλώς την άκουσα πριν σαράντα οχτώ χρόνια και σας την ιστορώ. Είναι ανάγκη πολλές φορές να περνούμε από τέτοιες καταστάσεις και να τις λέμε και να τις γράφουμε, απλές ιστορίες, μόνο για τη δόξα του Θεού και για να μάθουμε τί Θεό έχουμε.
Το αξιόλογο σ’ αυτή την ιστορία είναι η ακρίβεια της απάντησης. Ένα ποτήρι γάλα και δυο παξιμάδια. Όχι άλλο είδος. Και δυο παξιμάδια. Ούτε τρία. Ούτε ένα. Έτσι, θα μάθουμε και θα καταλάβουμε, πως επάνω μας είναι σκυμμένος ο Θεός και σημειώνει και τον πιο μικρό ψίθυρο της καρδιάς μας.
Βέβαια, κάποιος θα μπορούσε να πει, πως αυτό το ποτήρι το γάλα και αυτά τα παξιμάδια πιο πολύ θα αντήχησαν στην καρδιά του φτωχο-Θόδωρου σαν χαστούκι και θα τον γέμισαν συντριβή. Ίσως ήταν κάτι που το χρειαζόταν την ώρα εκείνη. Δεν τον βοήθησε μονάχα για την διατροφή του, μα του έδωσε και ένα πολύτιμο μάθημα και το μάθημα θα έμεινε μέσα στην καρδιά του. Αυτό το δεύτερο, άξιζε πιο πολύ.
(«Η θαυμάσια ζωή της προσευχής», σελ. 381, Χ.Φ.)